1

Zamanda evrensellik

morgan 4 yıl önce 34
0

Aynı kavram için iki farklı kelime, israf oluyor bence. Kavram zenginleştirmesi lazım. (Dilimize giren Arapça kelimeleri genelde aynı kavramlarla kullanmıyoruz. Osmanlıca bunun canlı örneğiydi...) Süre, bir aksiyon'un gerçekleştiği "zaman dilimini" gösterir. Yani "time" ve "duration" farkı gibi.. Zaman zaman birbirleri yerine kullansak da, aynı kavramlar değildir. Sürenin bir başı (hareket ile başlayan) ve bir sonu vardır (hareketin bittiği)... Bu bir Zaman aralığıdır. Bu yüzden özel görelilikte genişleyen şey de aslında Zaman değil Süre kavramıdır. Zaman tanımı daha önce çok yerde yaptım. Burada, blogta ve quora'da.. Özetle: Zaman, büyük patlama adı verilen o ilk etkinin sebep olduğu genişleme dalgasının, genişleme çeperlerinden evren içine dalga olarak Planck ölçeklerindeki periyotlarla yansımasıdır. (Genişleyen dalga tek, büyük patlama sonucu oluşuyor ama yansıyan dalgaların frekansı çok yüksek... 1 Planck Mesafesi/Bir Planck Süresinde) Detaylı Zaman tanımımı (tekrar) yapmaktansa, bu Zaman kavramı ile sorulara cevap vermeyi tercih ederim. Eğer diğer sonuçlarla çelişen açıklamalar olursa daha iyi ele alabilirsiniz. Konunun çıkmaz bir yanı yok. Haklısınız, aksiyomları değiştiriyorum. Çünkü "o doğru olduğu herkesçe kabul edilen önermeler", ciddi anlamda eksikler. "Boyut, tekillik, simetri, sistem, entropi, zaman, süre kavramları" eksik... Yanılgıya yol açıyorlar. Bugün bir cismi ivmelendirdiğinizde, cisme aktardığınız enerjinin o cisim bünyesinde ne tür bir değişime yol açtığını ve hız ile sonuçlandığını, aynı şekilde bir darbe ile enerji aktardığınızda ne tür bir mekanizma olduğunu (aslında aynı mekanizme, darbe frekansları farklı sadece) ve düşük hızdaki bu değişim ile yüksek hızdaki (relativistik) değişimlerin nasıl aynı olup da, zaman genişlemesine, boyut daralmasına, momentum veya relativistik kütleye ve eylemsizliğe ulaştığını başka bir tane açıklama bile yok. Hatta enerjinin nasıl kütle olarak yansıdığı da cevaplanıyor (ama tamamlayamadım henüz). Bunların hepsi hareket ile ilgili ve hepsi aynı mekanizmaya dayanıyor. Başka türlüsü mümkün değil zaten. O zaman hepsini aynı cepheden gören bir açıklama lazım. Ki bunun içinde aksiyomların gelişmesi gerekiyor.

Burtay Mutlu (shibumi_tr) 4 yıl önce 0
-1

Aynı kavram için iki farklı kelime, israf oluyor bence. Kavram zenginleştirmesi lazım. (Dilimize giren Arapça kelimeleri genelde aynı kavramlarla kullanmıyoruz. Osmanlıca bunun canlı örneğiydi...) Süre, bir aksiyon'un gerçekleştiği "zaman dilimini" gösterir. Yani "time" ve "duration" farkı gibi.. Zaman zaman birbirleri yerine kullansak da, aynı kavramlar değildir. Sürenin bir başı (hareket ile başlayan) ve bir sonu vardır (hareketin bittiği)... Bu bir Zaman aralığıdır. Bu yüzden özel görelilikte genişleyen şey de aslında Zaman değil Süre kavramıdır. Zaman tanımı daha önce çok yerde yaptım. Burada, blogta ve quora'da.. Özetle: Zaman, büyük patlama adı verilen o ilk etkinin sebep olduğu genişleme dalgasının, genişleme çeperlerinden evren içine dalga olarak Planck ölçeklerindeki periyotlarla yansımasıdır. (Genişleyen dalga tek, büyük patlama sonucu oluşuyor ama yansıyan dalgaların frekansı çok yüksek... 1 Planck Mesafesi/1 Planck Süresinde) Detaylı Zaman tanımımı (tekrar) yapmaktansa, bu Zaman kavramı ile sorulara cevap vermeyi tercih ederim. Eğer diğer sonuçlarla çelişen açıklamalar olursa daha iyi ele alabilirsiniz. Konunun çıkmaz bir yanı yok. Haklısınız, aksiyomları değiştiriyorum. Çünkü "o doğru olduğu herkesçe kabul edilen önermeler", ciddi anlamda eksikler. "Boyut, tekillik, simetri, sistem, entropi, zaman, süre kavramları" eksik... Yanılgıya yol açıyorlar. Bugün bir cismi ivmelendirdiğinizde, cisme aktardığınız enerjinin o cisim bünyesinde ne tür bir değişime yol açtığını ve hız ile sonuçlandığını, aynı şekilde bir darbe ile enerji aktardığınızda ne tür bir mekanizma olduğunu (aslında aynı mekanizme, darbe frekansları farklı sadece) ve düşük hızdaki hareket ile yüksek hızdaki (relativistik) hareketlerin nasıl aynı kökenden olup da, hıza göre zaman genişlemesine, boyut daralmasına, momentum veya relativistik kütleye ve eylemsizliğe ulaştığını açıklayan başka bir tane açıklama bile yok. Hatta enerjinin nasıl kütle olarak yansıdığı da cevaplanıyor (ama tamamlayamadım henüz). Bunların hepsi hareket ile ilgili ve hepsi aynı mekanizmaya dayanıyor. Başka türlüsü mümkün değil zaten. O zaman hepsini aynı cepheden gören bir açıklama lazım. Ki bunun içinde aksiyomların gelişmesi gerekiyor.

Burtay Mutlu (shibumi_tr) 4 yıl önce 0
0

Çok iyi... Bir tek cümlede ufak bir değişiklik var. "Ama aksiyonda hız, kütle ve belki bilmedigimiz kıstaslara bağlı olarak süre degişir." Örneğin: 0.6 C ile giden bir gemideki 1 saatlik süre, dış gözlemciye göre 75 dakika olarak saptanıyor. Burada değişen şey, birbirleriyle kıyaslanan süreler oluyor. Bunu şöyle düşünüyorum. Zaman bir dalga ise ortam farklılaştığında da dalga tepkisi vermeli. (Evet, Zaman bir dalga ise onu nasıl tespit edeceğimiz bir sorun. Ama kütleçekim dalgalarının tespiti gibi, onunda bir gün yöntemi bulunabilir. Zaten yapı olarak aynı olmalılar.) Dalga farklı bir ortama girdiğinde frekansı değişmez ama dalga boyu değişir. Bu da o ortamdaki akış hızını etkiler. İvmelenmiş bir objenin, durağan yapıdaki aynı halinden en önemli farkı, sisteminde fazladan enerji içeriyor olması. Bu enerji kalıcı değil. Momentum olarak tanımlıyoruz. Aktarılan bir enerji, Sistemin durağan haline göre fazlalık. Bu enerji sistemde durduğu sürece, sistem belli bir sabit hızda sonsuza kadar kalabiliyor. Üstelik bu sistem bir şeklide minik parçalara ayrılsa, bütün parçalar (ne kadar küçük olursa olsun), bu fazla enerjiyi aktarmadıkları sürece aynı hızda kalıyorlar (momentumun korunumu). Bunun tek bir anlamı olabilir, ivmelenme esnasında sisteme yüklenen enerji, mikro seviyede etkili oluyor ki bence quantum düzeyinde, Planck Ölçeklerinde... Buradan da ivmelenme ile sistemin enerji yoğunluğunun arttığını çıkartıyorum. Ehh... Zaman bir dalga ise daha az yoğun ortamdan, daha yoğun ortama giren dalganın tepkisini vermeli bu durumda. Zaten benzer sonucu, Einstein ışık saati deneyinde farklı bir açıdan göstermiş. Orada hız ile zaman genişlemesi fotonun aldığı yol olarak gösterilmiş. Buna, hızlanma için sarf edilip sisteme yüklenen enerjiyi de dahil ederek yorumluyorum. Işık saati deneyindeki fotonun aldığı yol sonucu oluşan üçgenin alanını, birim unitenin titreşim genlik alanı olarak kabul edin. Bu durumda sistem hareketlendikçe, sisteme yüklenen enerji artıyor. Bu alan (üçgen) artışı olarak gözüküyor. Alan artışı ise; quantum düzeyindeki titreşimlerdeki genlik artışı ile eşdeğer bence. Eğer böyle ise, bu durumda bir ünitenin (kuantanın) titreşim süresi, dış gözlemciye göre daha genişlemiş olacaktır. Makro düzeyde de durum, aynı şekilde yansımış olarak gözlemlenecektir.

Burtay Mutlu (shibumi_tr) 4 yıl önce 0
-1

Çok iyi... Bir tek cümlede ufak bir değişiklik var. "Ama aksiyonda hız, kütle ve belki bilmedigimiz kıstaslara bağlı olarak süre degişir." Örneğin: 0.6 C ile giden bir gemideki 1 saatlik süre, dış gözlemciye göre 75 dakika olarak saptanıyor. Burada değişen şey, birbirleriyle kıyaslanan "süreler" oluyor. Bunu şöyle düşünüyorum. Zaman bir dalga ise ortam farklılaştığında da dalga tepkisi vermeli. (Evet, Zaman bir dalga ise onu nasıl tespit edeceğimiz bir sorun. Ama kütleçekim dalgalarının tespiti gibi, onun da bir gün yöntemi bulunabilir. Zaten yapı olarak aynı olmalılar.) Dalga farklı bir ortama girdiğinde frekansı değişmez ama dalga boyu değişir. Bu da o ortamdaki akış hızını etkiler. İvmelenmiş bir objenin, durağan yapıdaki aynı halinden en önemli farkı, sisteminde fazladan enerji içeriyor olması. Bu enerji kalıcı değildir. Onu momentum olarak tanımlıyoruz. Aktarılan bu enerji, sistemin durağan haline göre fazlalıktır. Bu enerji sistemde durduğu sürece, sistem belli bir sabit hızda sonsuza kadar kalıyor. (Sürtünme, çarpma, yapısal bozulma ile aktarıp kullanmadığı sürece...) Üstelik bu sistem bir şeklide minik parçalara ayrılsa, bütün parçalar (ne kadar küçük olursa olsunlar), bu fazla enerjiyi aktarmadıkları sürece, aynı hızda kalıyorlar (momentumun korunumu). Bunun tek bir anlamı olabilir, ivmelenme esnasında sisteme yüklenen enerji, mikro seviyede etkili oluyor. Ki bence quantum düzeyinde, Planck Ölçeklerinde... Buradan da ivmelenme ile sistemin enerji yoğunluğunun arttığını çıkartıyorum. Ehh... Zaman bir dalga ise daha az yoğun ortamdan, daha yoğun ortama giren dalganın tepkisini vermeli bu durumda. Zaten benzer sonucu, Einstein ışık saati deneyinde farklı bir açıdan göstermiş. Orada hız ile zaman genişlemesi fotonun aldığı yol artışı olarak gösterilmiş. (Zaten o üçgenin trigonometrik hesaplarından Lorentz çıkıyor) Buna, hızlanma için sarf edilip sisteme yüklenen enerjiyi de dahil ederek yorumluyorum. Işık saati deneyindeki fotonun aldığı yol sonucu oluşan (üçgenin) alanı, birim unitenin titreşim genlik alanı olarak kabul ediyorum. Bu durumda sistem hareketlendikçe, sisteme yüklenen enerji artıyor. Bu alan (üçgen) artışı olarak gözüküyor. Alan artışı ise; quantum düzeyindeki titreşimlerdeki genlik artışı ile eşdeğer bence. Eğer böyle ise, bu durumda bir ünitenin (kuantanın) titreşim süresi, dış gözlemciye göre daha genişlemiş olacaktır. Makro düzeyde de durum, aynı şekilde yansımış olarak gözlemlenecektir.

Burtay Mutlu (shibumi_tr) 4 yıl önce 0