Bilimsel düşünce, önce "gözlem"le başlar.
Gözlem esnasında sorular sorulur ve neden-sonuç ilişkileri kurulur.
Ancak bu sadece ilk aşamadır. Ardından bu gözlem ve sonuçları ile ilgili temel varsayımlar üretilir.
Bu varsayımlardan en güçlü bir kaç tanesi, deneye tabi tutulur. Aynı koşullarda, aynı sonuçlar üretiliyor mu diye?
Bu gerçekleşince, gözlem ve sonuçların arasında bir bağlantı olduğu, neden sonuç arasındaki ilişkiler irdelenmeye başlanır.
Bu sonuçları üretecek sebepler denenir, "farklı koşullarda" vermesi gereken "farklı sonuçlar" elde edilir ve kıyaslanır. Ardından bunların arasındaki ilişkileri matematikleştirme başlar.
Aradaki ilişkiyi doğru tanımlayan bir matematiksel yaklaşım (formülasyon, algoritma) üretilince, Bu da sınanır. Değişen koşullarda nasıl cevap vermesi gerektiği saptanır ve deney gözlem sonuçlarıyla kıyaslanır.
Aradaki farklar, hatalı yolda olunduğunu gösterir. Hatalar, aşama aşama sorgulanır ve nerede , niçin ve nasıl yapılmış olduğu incelenir.
Hataları azaltıkça, deney sonuçları ile öngörü sonuçları kıyaslanır.
Artık öngörülen (çözüm-algoritma) yöntemle, deney sonuçları birebir örtüştüğünde; durum yorumlanır ve bir teori üretilir.
Ardından bilim dünyasında bu teori ve öngördüğü tanım çözüm yöntemi başka bilimcilerin değerlendirmesine tabii olur.
Eğer farklı sonuç üretir ise ya da çözüm yönteminde bir eksiklik-fazlalık-hata saptanırsa, bunlar tekrar sogulanır.
Sonuçta teori, bilimsel bilgi haline gelene kadar bir çok farklı bağımsız kişi tarafından sorgulanmış ve hepsinde aynı sonuçları üretmiş hale gelir.
Bütün bunlarda en başta matematik ve onun mantığı kullanılır. Çünkü matematik aynı zamanda eşitliğin iki tarafı arasındaki denge koşulunu, hep gözetir ve korur.
Evrenin dili matematiktir. Fizik ise felsefi tercümanı (translator)dır. (Bence...)
Matematik hata barındırmaz. Bir kaç hesapta hata belli olur. Matematik bilmeyenler ise hata yaptıklarını farketmediği için yaptıkları matematik değildir. (Benim gibiler mesela...)
Bütün bu aşamalardan sonra üretilen düşünce ancak bilimsel bilgidir. Bu yollara açık olan düşünce de; bilimsel düşüncedir.
Denemeye, sınamaya açık olmayan ya da bu imkanı olmayan bir düşünceye, bilimsel olarak ele almak çok zordurç
Bunu iyi biliyorum. Çünkü bazen sınanma imkanı olmayan düşünceler de üretebiliyorum.
Bunların "bilimselliği sınanmadan", bilimsel değerleri, benim için bile yok.