Beyaz Delik Nedir?

Bir kara deliği bütünüyle tanımlamak için oldukça süslü matematik gerekir. Yine de onlar evrende bulunan gerçek nesnelerdir. Einstein’ın görelilik kuramı tarafından öngörülmüş ve geçtiğimiz yıllarda gerçekten de keşfedilmişlerdir. Kara delikler, Güneş’imizden çok daha büyük kütleli yıldızlar süpernova biçiminde öldüğünde oluşur.

Peki o zaman beyaz delik nedir? Beyaz delikler, astrofizikçiler bir kara deliğin çevresini matematiksel olarak incelerken, olay ufkunda hiç kütle olmadığını varsaydığında ortaya çıkar. Kütlesiz bir kara delik tekilliği olabilir mi? Beyaz delikler bütünüyle kuramsal matematiksel kavramlardır.

İşin aslı, eğer hayatınızı kara delik matematiğinden kazanıyorsanız, tekilliğin kütlesini göz ardı etmenin hayatınızı kolaylaştıracağı söylendi bana. Aslında varolan şeyler değiller. Astronomlar alışılmadık bir ışınım çıkışı saptayıp da, bunu açıklamak için hipotetik beyaz delik modelleri
geliştirmiş falan değil.

Dr. Brian Koberlein şöyle der: “Elinde beş tane kek varsa ve bunları dağıtmaya başlarsan, sonunda biterler. O andan sonra daha fazla veremezsin. Böyle bir durumda sıfırın altına doğru sayamazsın. Elbette üzerinde “sana bir kek borcum var” yazan kağıtlar dağıtabilirsin. Ama negatif sayıların varlığına dayanarak “negatif kek”lerin varolduğunu ve insanlara verilebileceğini iddia etmek gülünç olur.”

Şimdi, büyük ihtimalle yoklar ama şayet beyaz delikler varsa, kara deliklerin tam tersi biçimde davranacaklardır. Matematiksel öngörüye göre, içlerine madde çekmek yerine, beyaz delikler tıpkı çikolata çeşmesi gibi, uzaya madde fırlatacaklardır.

Beyaz delik matematiğinin gerektirdiği bir diğer şey ise beyaz deliklerin kuramsal varlıklarını sürdürmesi için, olay ufkunda hiç bir madde zerresinin olmaması koşuludur. Tek bir hidrojen atomu bile o bölgeye savrulacak olsa, herşey çöker. Evrenin başlangıcında beyaz delikler yaratılmış olsa bile, şimdiye dek çoktan çökerlerdi. Çünkü evrenimiz zaten başıboş madde kaynıyor.

Beyaz deliklerin sadece kuramsal olmadığını düşünen az sayıda fizikçinin varolduğunu da söylemek gerek. Fransa’daki Aix-Marseille Üniversitesi’nden Hal Haggard ve Carlo Rovelli, döngü kuantum kütleçekimi denilen bir kuramsal fizik dalında çalışarak kara deliklerin içinde neler olduğunu açıklamaya çalışıyor.

Bu kurama göre, bir kara delik tekilliği fiziğin öngörüsüne göre küçülebileceği kadar küçülüp, sıkışacaktır. Ardından da bir beyaz delik olarak tersine dönecektir. Ancak kara delik etrafındaki çok güçlü zaman genleşmesi etkisine bağlı olarak bu olay en düşük kütlelerin bile dışarı dönmeleri için milyarlarca yıl gerektirecektir. Eğer Büyük Patlama’nın ardından oluşmuş mikroskobik kara delikler varsa şimdiye dek bozunup, beyaz delikler olarak patlamaları gerekirdi. Stephen Hawking’e göre ise buharlaşmaları gerekirdi.

Fizikçilerin ortaya koyduğu bir diğer ilginç fikir de, beyaz deliklerin Büyük Patlama için bir açıklama olabileceği görüşü. Ne de olsa Büyük Patlama da devasa miktarda madde ve enerjinin birden bire belirdiği bir başka durum. Tüm olasılıklara rağmen, beyaz delikler sadece süslü matematik. Süslü matematik de gerçeklikle temas ettiğinde pek hayatta kalamadığına göre beyaz delikler muhtemelen sadece hayal ürünü.

*Bilimfili - "Beyaz Delik Nedir?"
http://bilimfili.com/beyaz-delik-nedir/