Kara delikler ne zaman ışın yayar?

Kara delikler yakınlarındaki yıldızlardan kopan parçaları yutarak büyürler. Kara delikler, enerjisi biten büyük yıldızların şiddetle patlaması sonucu oluşan ve aşırı yoğunluğu nedeniyle büyük bir çekim gücüne sahip kozmik cisimlerdir. Yakınındaki hiçbir şey onun çekim gücünden kurtulamaz. Işığı bile yuttuğu ve hiç ışık yaymadığı için ‘kara delik’ adı verilmiştir. Bu yüzden onları tespit etmek de zordur. Genellikle yakındaki yıldızların hareketlerinin gözlenmesi sonucu fark edilirler.

Fakat bu kara deliklerden biri geçen yıl biraz daha dikkat çekti. 26 yıldır uyuduğu sanılan kara delikten parlak ışınlar yayıldığı görüldü. Gama ışınlarını yakalayan Swift teleskobuyla gözlem yapan gökbilimciler, geçen yıl Haziran ayında uzayda yeni bir parlak nesne gördü. Ani parıltılar halinde gözlenen bu X ışınlarının kaynağı bilinemedi. Daha sonra farklı teleskoplarla incelenen cisimden çıkan bu ışınların bazen dakikalarca, bazen de saatlerce devam ettiği görüldü. Gökbilimciler, saçılan bu ışınların, bir kara deliğin etrafındaki yoğun sıcaklıktaki diskten geldiğini fark etti. Kara delik, yakınındaki bir yıldızdan gaz ve toz emiyor, ama bu maddelerin tümü kara delik tarafından yutulmuyordu. Bu artık maddeler kara delik etrafında halka şeklinde bir disk oluşturuyordu.

Kara deliklerin içinde ne olduğu bilinmiyor.

Uzmanlar bu halkanın zamanla büyüdüğünü ve yeterince madde topladığında, hidrojen bombası patladığında oluşan görünüme benzer bir oluşum gözlendiğini belirtiyor. Bu patlama öyle güçlü oluyor ki, kara delik yakınlarında duran maddeleri püskürtüyor. Bu tür patlamalara fazla tanık olunmadığı gibi çok uzun da sürmüyor, bir süre sonra kara delikler yeniden uykuya dalıyor. Bu patlamaların gözlenmesi yoluyla araştırmacılar kara deliklerin zamanla nasıl değiştiğine dair bilgi edinebiliyor. Fazla miktarda hidrojen yoğun basınca ve ısıya tabi olunca, yeni bir yıldıza benzeyen bir patlama oluyor.

Kaynak
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/01/160119_vert_ear_kara_delik