Rosetta kuyruklu yıldızda en çok aradan molekülün izine rastladı : Nitrojen

Moleküler nitrojen N'2 dünya atmosferindeki önemli moleküllerden birisidir ayrıca Pluto'nun yüzeyinde ve atmosferinde ve Neptün'ün uydusu Triton'da da bulunmaktadır. Ayrıca güneş sistemimizin oluştuğu erken dönem nebulada nitrojenin hakim olduğu düşünülmektedir. Bern Üniversitesi Fizik Enstitüsünden Martin Rubin ve ekibi "en çok aranan molekül" şeklinde niteledikleri nitrojeni koma halinde 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızının atmosferindeki oranını hesapladı.

İlk defa bilim insanları bir kuyruklu yıldızda nitrojen molekülü tespit ediyor. Martin Rubin bunu şöyle açıklıyor, "Chury gibi bazı kuyruklu yıldızlar muhtemelen Triton ve Pluto ile aynı bölgede oluşu, şimdiye kadar kuyruklu yıldızlarda nitrojen moleküllerinin izine rastlamamıştık. Çünkü kuyruklu yıldızın su buzları bunların çok azını saklayabiliyor ve uzaktan inceleme yeterince hassas ve doğru sonuç vermiyor."

Robin ve ekibi Bern Üniversitesinde yapılan kütle spektrometresi ROSINA ile ölçümler yaptı. Ekipman Avrupa Uzay Ajansının sondası Rosetta üzerinde bulunuyor. Uzay aracı geçtiğimiz yıl (2014) Ağustos ayında 10 yıl süren yolculuğunun ardından Chury kuyruklu yıldızına ulaşmıştı ve o günden bu yana veri toplamaktadır. Martin Rubin, "ROSINA karbonmonoksit ve nitrojen moleküllerin ağırlığını karşılaştırmak için gerekli olan çözünürlüğe sahip. Neredeyse 20 yıl önce tasarlanan ve geliştirilen ekipmanın uzun yolculuğunun ardından veri toplamaya başlaması harika." dedi. Bulgular ROSINA'nın yaptığı önemli ölçümlerden birisi ve elde edilen bilgiler Science bülteninde yayımlandı.

Dünyadaki nitrojen büyük ihtimalle kuyruklu yıldızlardan gelmiyor. Yapılan nitrojen ölçümlerine göreChury kuyruklu yıldızı güneş sistemimizin çok soğuk bir bölgesinde oluşmuş. ROSINA baş araştırmacısı Kathrin Altwegg, "67P/Churyumov-Gerasimenko gibi kuyruklu yıldızlardan dünyamıza taşınan nitrojen, amonyak gibi nitrojen içeren moleküllerle karşılaştırılınca oldukça düşüktür." Kathrin Altwegg'e göre Jüpiter ailesinden Chury gibi kuyruklu yıldızlar dünyadaki su ve nitrojenin önemli kaynaklarından olmadığı düşüncesini destekliyor. Kathrin Altwegg ve ekibi yakın zamanda kuyruklu yıldızda bulunan sudaki döteryum dan hidrojen oranının dünyadan farklı olduğunu keşfetmişti, ve her ikisininde farklı bir kaynaktan geldiği sonucuna varılmıştı. Kathrin Altwegg, "Gezegenimizdeki suyun kaynağı gibi, 30 yıl önce 1P/Halley kuruklu yıldızına yapılan Giotto görevinde kuyruklu yıldızlardaki kayıp nitrojen yeni sorular ortaya çıkmasına neden olmuştu. Sonunda bunun çözülmüş olması çok önemli." şeklinde açıklıyor.

ESA'nın Rosetta projesinde görevli bilim insanı Matt Taylor, moleküler nitrojen keşfi, Jüpiter ailesi kuyruklu yıldızlarının güneş sistemimizin evrimde oynadığı role dair bulmacanın parçalarından birisi diyor. Taylor bulmacanın henüz çözülmediğini de ekliyor. Rosetta ve Chury güneşe en yakın olacakları noktadan beş ay uzaklar bu süre içinde gaz bileşimlerindeki değişimler incelenip takip edilecek. Elde edilecek bilgilerin kuyruklu yıldızın geçmiş yaşamı hakkında yeni bilgiler sunması bekleniyor. 

Kaynaklar
http://www.bilimnedir.com/uzay/rosetta-kuyruklu-yildizda-en-cok-aradan-molekulun-izine-rastladi-nitrojen
http://www.sciencemag.org/content/early/2015/03/18/science.aaa6100
http://www.sciencedaily.com/releases/2015/03/150319150654.htm