Derin Uzaydan Gelen Tuhaf Radyo Sinyali Bilim İnsanlarını Şaşırtıyor

Sinyalleri neyin yaydığını biliyorlar. Bu, Samanyolu düzleminde, Dünya'dan yaklaşık 15.820 ışık yılı uzaklıkta bulunan ASKAP J193505.1+214841.0 (kısaca ASKAP J1935+2148) adlı bir nötron yıldızı.

Ancak sinyallerin kendisi daha önce hiç görmediğimiz türden. Yıldız güçlü atım dönemlerinden, zayıf atım dönemlerinden ve hiç atım olmayan dönemlerden geçiyor.

Avustralya'daki Sydney Üniversitesi'nden astrofizikçi Manisha Caleb liderliğindeki ekibe göre bilmediğimiz şey ise bunun nedeni. Bu garip nesne, nötron yıldızı evrimi modellerimiz için büyüleyici bir meydan okuma oluşturuyor - ki dürüst olalım, şu anda tam olmaktan oldukça uzak.

Nötron yıldızı, Güneş'in kütlesinin yaklaşık 8 ila 30 katı arasında belirli bir kütle aralığındaki bir yıldız öldükten sonra geriye kalan şeydir. Yıldızın dış malzemesi uzaya fırlatılır ve bir süpernova patlamasıyla sonuçlanır.

Yıldızdan arta kalan çekirdek yerçekimi altında çöker ve sadece 20 kilometre (12 mil) genişliğinde bir küre içinde Güneş'in kütlesinin 2,3 katına kadar ultra yoğun bir nesne oluşturur.

Oluşan nötron yıldızı daha sonra çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Çok fazla bir şey yapmadan öylece duran temel nötron yıldızı vardır. Dönerken kutuplarından radyo emisyon ışınları saçan ve kozmik bir deniz feneri gibi yanıp sönen pulsar vardır.

Bir de magnetar vardır, son derece güçlü bir manyetik alana sahip bir nötron yıldızıdır ve bu manyetik alanın dışa doğru çekimi ile yıldızı bir arada tutan yerçekimi savaşırken sarsılır ve patlar.

Nötron yıldızı türleri arasında nadiren geçişler de olabilir, bu da nötron yıldızı evriminin farklı aşamaları olabileceğini düşündürmektedir. Ancak genel olarak pulsarlar, magnetarlar ve nötron yıldızları nispeten öngörülebilir şekillerde davranma eğilimindedir.

ASKAP J1935+2148, bilinen herhangi bir nötron yıldızı için normal olan şekillerde davranmamaktadır. İlk olarak farklı bir hedefin gözlemleri sırasında tesadüfen tespit edildi ve Avustralya Kare Kilometre Dizisi Yol Bulucu (ASKAP) ve Güney Afrika'daki MeerKAT radyo teleskobu kullanılarak takip gözlemleri yapıldı.

Araştırmacılar aynı gökyüzü parçasını kapsayan önceki ASKAP gözlemlerini de incelediler.

ASKAP J1935+2148'in 53,8 dakikalık düzenli bir atım periyoduna sahip olduğunu buldular... ancak bu, atımlarıyla ilgili tek normal şey gibi görünüyordu. Buldukları bir titreşim modu, son derece doğrusal kutuplaşma ile son derece parlaktı. Ancak daha sonra tamamen azalıyor ve bir süre boyunca ölçülebilir hiçbir titreşim olmuyordu.

Son olarak, yıldızın zonklama faaliyetine devam ettiği tespit edildi - ancak önceki parlak modundan 26 kat daha sönük ve dairesel olarak kutuplaşmış bir ışıkla.

Son yıllarda, güney gökyüzünde tekrarlayan sinyaller yayan birkaç garip nesne bulundu. Hepsi aynı şekilde davranmasa da birbirleriyle ilişkili olabilirler.

GLEAM-X J162759.5-523504.3, galaktik merkezin yakınında, tekrar sessizleşmeden önce sadece üç ay boyunca tuhaf bir şekilde parlak parıltılar saçarken yakalanan bir nesnedir. GPM J1839-10'un her 22 dakikada bir beş dakikalık radyo dalgası patlamaları yayan tuhaf derecede yavaş bir pulsar gibi davrandığı tespit edildi. GCRT J1745-3009 ise galaktik merkezin yakınında 77 dakikalık periyotla titreşen bir cisimdir.

Bu nesnelerden herhangi birinin ne olduğunu kesin olarak bilmiyoruz, ancak nötron yıldızları muhtemel görünüyor. Caleb ve meslektaşları ASKAP J1935+2148'in farklı durumlar arasında bir tür köprü olabileceğini öne sürüyor.

Zonklama modları arasındaki farklar muhtemelen manyetosferik değişiklikler ve süreçlerle bağlantılıdır, bu da tüm nesnelerin muhtemelen pulsarlara dönüşürken yeni bir manyetar sınıfına ait olduğunu düşündürmektedir.

Araştırmacılar makalelerinde “ASKAP J1935+2148 muhtemelen uzun dönüş periyotlarına ve düşük X-ışını parlaklıklarına sahip, ancak tutarlı radyo emisyonu üretebilecek kadar manyetize olmuş eski bir manyetar popülasyonunun bir parçasıdır” diye yazıyor.

“Nötron yıldızlarının evriminin tam bir resmini elde etmek için nötron yıldızı parametre uzayının şimdiye kadar keşfedilmemiş bu bölgesini araştırmamız önemlidir ve bu, bunu yapmak için önemli bir kaynak olabilir.”

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.