Bu Süper Kütleli Kara Delik Beklenenden Daha Yavaş Dönüyor ve Nedeninden Emin Değiliz

Kara delikler. İlki bulunana ve 20. yüzyılın sonlarında doğrulanana kadar sadece teoriklerdi. Şimdi, gökbilimciler onları rahatlıkla görebiliyorlar. Hatta iki kara deliğin doğrudan radyo görüntülerine sahibiz: biri M87'de ve diğeri de Sagittarius A*.

Peki onlar hakkında ne biliyoruz?

Chandra X-ışını Gözlemevi verilerini kullanan bir gökbilimci ekibi, uzak bir gökada kümesine gömülü bir kuasarda merkezi bir süper kütleli kara delik hakkında şaşırtıcı bir keşif yaptı. Buldukları şey, süper kütleli kara deliklerin kökenine ve evrimine dair ipuçları sağlıyor.

Özellikle süper kütleli bir kara delik üzerinde çalışacaksanız, sizi bekleyen birçok zorluk vardır. Her büyük galaksinin merkezi bir canavar kara deliği olduğu ortaya çıktı. Bu nedenle, onlar hakkında mümkün olduğunca çok şey bilmek önemlidir. Bu kozmik devler, milyonlarca hatta milyarlarca güneş kütlesine sahiptir.

Güçlü yerçekimleri vardır ve hiçbir şey, hatta ışık bile onlardan kaçamaz. Bu, onlara ve yakın bölgelerine bakma yeteneğimizi etkiler.

Henüz tam olarak net olmayan bir şey var: Bu canavarlar nasıl oluşuyor ve gelişiyor?

Cevap, kısmen iki özelliğinde yatmaktadır. İngiltere'deki Cambridge Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'nden (IoA) Julia Sisk-Reynes, süper kütleli bir kara üzerinde yeni bir çalışma yürüten "Her kara delik sadece iki sayı ile tanımlanabilir: dönüşü ve kütlesi" dedi. "Bu kulağa oldukça basit gelse de çoğu kara delik için bu değerleri bulmanın inanılmaz derecede zor olduğu kanıtlandı."

Bunu yapmanın yolları olmasına rağmen, kütleleri ölçmek zordur. Spin ölçümü gerçek bir meydan okumadır. Canavar kara delikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için Sisk-Reynes ve çalışma arkadaşları Chandra X-ray Gözlemevi verilerini kullandı.

Kuasar H1821+643'ün merkezi süper kütleli kara delik motorunun gözlemlerini incelediler ve muhtemelen dönüş hızını elde ettiler.

Dönen bir kara delik, etrafındaki boşluğu sürükler ve maddenin dönmeyen bir kara delik için mümkün olandan daha yakın yörüngeye girmesine izin verir. X-ışını verileri kara deliğin ne kadar hızlı döndüğünü gösterir.

H1821+643 spektrumu üzerine yapılan araştırmalar, karadelik dönüş hızının, ışık hızına yakın dönen diğer daha az kütleli olanlara kıyasla tuhaf olduğunu gösteriyor. Kuasarın kara deliği için bu değer çok yavaş.

Gökbilimci Christopher Reynolds (aynı zamanda Astronomi Enstitüsü'nden) "H1821+643'teki kara deliğin, ağırlığı yaklaşık 1 milyon ila 10 milyon güneş arasındaki çoğu kara deliğin yaklaşık yarısı kadar hızlı döndüğünü bulduk" dedi. Peki neden?"

Ortak yazar James Matthews'a göre (ayrıca Astronomi Enstitüsü'nde) H1821+643'ün tarihi, daha yavaş dönüş hızını anlamanın anahtarı olabilir.

H1821+643'teki gibi süper kütleli karadeliklerin, galaksilerinin çarpışması sırasında diğer kara deliklerle birleşme yoluyla büyüdüğünü öne sürülüyor.

Bu kara deliğin, olay sırasında rastgele yönlerde gaz gönderen bir çarpışmada dış diskinin bozulmuş olması da mümkündür.

Bu tür faaliyetler kara deliğin dönüş hızını etkiler - onu yavaşlatır, hatta tamamen yeni bir yöne doğru döndürür. Bu, bu tür kara deliklerin yakın geçmişlerine bağlı olarak bir dizi dönüş hızı gösterebileceği anlamına gelir.

Matthews, "Bu ultra kütleli nesnenin ılımlı dönüşü, evrenin en büyük kara deliklerinin şiddetli, kaotik tarihinin bir kanıtı olabilir" dedi. "Ayrıca, Samanyolu'nun Andromeda ve diğer galaksilerle çarpışması durumunda, galaksimizin milyarlarca yıl sonra süper kütleli kara deliğine ne olacağına dair fikir verebilir."

Bu makale ilk olarak Universe Today tarafından yayınlandı.