HR 8799 ile Kozmik Dans

Güneş sistemi dışında bildiğimiz gezegenlerin (ötegezegenler) büyük çoğunluğu hiçbir zaman doğrudan görülmedi. Bunları, yörüngelerinde döndükleri yıldızda yerçekiminin neden olduğu hareketlerden ve bazen yıldızın yüzünden geçerken yıldızda meydana getirdikleri karartmalardan biliyoruz.

Northwestern Üniversitesi astrofizikçisi Jason Wang yaptığı açıklamada yeni yayınlanan videonun amacının bu devasa ötegezegenlerin uzun yörüngelerini geniş bir izleyici kitlesi tarafından daha tanınır hale getirmek olduğunu söyledi.

On beş yıl önce, gökbilimciler normal bir yıldızın etrafındaki çok gezegenli bir sistemin ilk doğrudan görüntüsünü yakaladılar. Şimdi aynı gezegenler kendi videolarında rol alıyor.

 

Astrofizikçi, Jason Wang'ın YouTube sayfasında yayınladığı video sayesinde, Northwestern Üniversitesi tarafından yayınlanan bir makaleyle, o altı saniyelik videonun ne gibi özel olduğunu bize öğretiyor. 2008'de HR 8799 yıldızının gezegen sistemi, birden fazla gezegenin doğrudan belgelendiği ilk sistemdi. O zamandan beri Jason, yıllar içindeki gelişimini takip etti.

Yeni hızlandırılmış görüntü, son 12 yılda ev sahibi yıldızları HR 8799'un etrafında dönen ve her biri Jüpiter'den daha büyük olan dört dev gezegeni gösteriyor. Bu hızlandırılmış çekimi oluşturmak için kullanılan kızılötesi gözlemler, Hawaii'deki Keck Teleskopu tarafından yakalandı.

Astronomik olaylar bir filmde yakalanamayacak kadar hızlı ya da çok yavaş gerçekleşir. Ancak bu video, insan zaman ölçeğinde hareket eden gezegenleri gösteriyor.” Northwestern Üniversitesi'nde videoyu bir araya getiren bir astrofizikçi olan Jason Wang, bir haber bülteninde söyledi . "Umarım insanların harika bir şeyin tadını çıkarmasını sağlar."

 

HR 8799 gezegen sisteminin yörünge diyagramı

 

• HR 8799, güneşimizden 1,5 kat daha ağırdır ve dünyadan yaklaşık 133 parsek (ışıkyılı) uzaklıkta Pegasus takımyıldızında yer alır. Karşılaştıracak olursak bize en yakın yıldız sistemi olan Alpha Centauri, 4 parsekten biraz daha uzaktadır.
• HR 8799, güneşimizden biraz daha ağır olmasına rağmen çok daha parlaktır. Dünya'nın başlangıcından beş kat daha parlaktır. HR 8799, 4,5 milyar yaşındaki orta yaş güneşimizle karşılaştırıldığında sadece 30 milyon yaşında çok gençtir.
• HR 8799 sistemi, daha ünlü olan Beta Pictoris ile birlikte bir istisnadır. Sadece galaktik standartlara göre nispeten yakın olmakla kalmıyor, aynı zamanda sistem o kadar genç ki gezegenler oluşum ısılarının çoğunu kaybetmemişler. Tamamen yansıyan ışıkla parlamak yerine, çoğunlukla kızılötesi olsa bile kendi ışıklarını yayarlar.

Wang'ın bu araştırmayla ilgili söylediği bazı şeyler:

Wang, "Bu video, insan zaman ölçeğinde hareket eden gezegenleri gösteriyor. Umarım insanların harika bir şeyin tadını çıkarmasını sağlar" dedi. Gerçek hayatta, HR8799 yıldızına en yakın gezegenin tek bir tur atması 45 yıl alır. En uzaktaki dünyanın yıldızın etrafında bir kez dolanması yarım milenyum (500 yıl) alırdı.

Wang, "Astrofizikte çoğu zaman veri analizi yapıyoruz veya hipotezleri test ediyoruz" dedi. "Ama bu bilimin eğlenceli kısmı, hayranlık uyandırıyor.”

Wang, "Bir hızlandırılmış videoda yörüngedeki sistemleri izlemekten bilimsel olarak elde edilecek hiçbir şey yok, ancak başkalarının üzerinde çalıştığımız şeyi takdir etmesine yardımcı oluyor." dedi. "Bilimin nüanslarını kelimelerle açıklamak zor olabilir. Ancak bilimi eylem halinde göstermek, başkalarının onun önemini anlamasına yardımcı olur."

 

Uyarlanabilir optikler, Keck gibi yer tabanlı teleskopların dünyanın sürekli değişen atmosferinin neden olduğu bozucu etkileri düzeltmesine yardımcı olur. Bu arada, koronagraf adı verilen bir alet, sistemin aşırı derecede parlak merkezi yıldızından gelen parıltıyı sınırlamaya yardımcı oldu. Son olarak Wang, verilerdeki boşlukları dolduran ve gezegenlerin konakçıları etrafındaki hareketlerini yumuşatmaya yardımcı olan bir video işleme tekniği de kullandı.

 

 

 

Kaynakça

• https://www.space.com/exoplanets-orbit-12-year-timelapse-video
• https://www.iflscience.com/incredible-time-lapse-shows-planets-12-year-dance-around-their-star-67335
• https://www.astronomy.com/science/watch-four-planets-dance-around-their-host-star-over-12-years/
• https://www.gearrice.com/techworld/this-is-how-four-planets-dance-around-their-star-in-an-incredible-unprecedented-video/
• https://en.wikipedia.org/wiki/HR_8799