Sorun burada bence, her parçacığın geçtiği yol, geçtikten sonra da olsa belirlenmiyor. O yol hep var. Zaten vardı. Siz neye bakarsanız onu görüyorsunuz ama büyük resmi göremiyorsunuz (çünkü bir ayağı daha tespit edebileceğimiz ölçeklerin çok altında)... ........................... Bunu şu şekilde anlatayım. Geniş bir leğende çift yarık deneyi yapın. Su dalgalarının da minik beyaz strafor taşımasını sağlayın. Ve düzenlice dalgaları peşi sıra oluşturun. Tek tek strafor köpüklerinin hareketine bakarsanız ( tek yarık) onları tane tane görürsünüz. Ama aslında ölçüm noktasına kadar gene dalga üzerinde gelmişlerdir. Çift yarık deneyinde ise girişim görürsünüz, gene dalgaların üzerindeki köpükler, dalgaların (çift yarık nedeniyle oluşan) etkisiyle bu deseni oluşturmuştur. Bu basit deney, bence fotonun durumuyla aynıdır.
Şimdi siz fotonu, ister yarıktan geçmeden önce, ister yarıktan geçtikten sonra gözlemleyin, fotonun durumu (strafor köpüğün) hareketi değişir mi? ________________________ Köpük, foton, en son aldığı etkiye göre bir tepki veriri ama bu önceki hareketini belirlemez. Üstelik bu yazdığımı ispatlamak çok kolay… Kaliteli bir ışığı kaynağı alın. Lazer de fotonlar tek düze ve sıralıdır. Asker sırası gibi bir bakıma... Bununla çok ince olmak üzere çift ve tek delik deneyleri yapın. .........................................
Bana göre; Tek delik -parçacık deneyinde lazer kaynağından çıkan fotonların doğrultusu, yarıktan geçtikten sonra çok hafifte olsa sapması lazım (aslında onları taşıyan yeni oluşan dalganın frekansı nedeniyle) . ___________________ Eğer sapmıyor da tamamen aynı doğrultuda gidiyorsa hatalıyım. Aksi halde haklıyım._______________
Sorun bu deneyi yapacak hassas aletlerin ve yarık ile gözlem duvarı arasındaki mesafenin (açısal sapmasını saptayacak) ne olduğunu bilmeyişim. ( Dalganın frekansı ile alakalı olduğundan, binlerce kilometre olabilir. Yine de Dünya- Ay arasını ölçen lazerlerle bu belki mümkün olabilir. Diyelim ki dünyadan 1 santimetre kare ile çıkan bir lazer ışını, ay'a vardığı zaman kaç santimetre karelik bir alanı bombalıyor? Böyle hesaplanabilir belki ?)
Eğer fotonlar yarıktan geçtikten sonra hafifçe saçılıyorsa bu, fotonların dalga ile hareket etmelerinden olacaktır. Bu noktadan önce veya sonra yapacağınız gözlem ise, bu fotonların ilk çıkış koşullarını hiç değiştirmeyecektir.
Yani sonuçlar nedeni etkileyemez.
Gerçi bu konuda bir yazı da vardı yakın zamanda (http://www.fizikist.com/kuantum-zaman-ve-tersine-nedensellik/ ) ( ilginç güzel ve bana göre fantastik bir yazı ) bu açıdan da ele alabilirsiniz ……………………………….
Kedinin canlı çıkıp çıkmama ihtimali deneyine gelince, kedinin canlı çıkma ihtimali ölü olma ihtimalinden daha yüksek olduğu için, canlı çıkacağını bir yazıda okudum (yakınlarda ama nerede hatırlamıyorum). O paradoks, kesin bilmemenin getirdiği olasılıkları göstermesi açısından güzel ama alakası var mı ? Bilmiyorum... Bana göre "yok" gibi... Çünkü fotonun hareketine hakim olan belirsizlik çok düşük bir oranda...