Uzaydaki Dev Bir Yapı Evren Hakkındaki Algımızı Zorluyor

Gökbilimciler bize ulaşmak için 6,9 milyar yıl yol kat eden ışıkta, yaklaşık 1,3 milyar ışık yılı çapında dev, neredeyse mükemmel bir galaksi halkası buldular. Bilinen hiçbir yapıya ya da oluşum mekanizmasına benzemiyor.

Büyük Halka olarak adlandırılan yapı, kozmolojinin standart modelini değiştirmemiz gerektiği anlamına gelebilir.

Central Lancashire Üniversitesi'nden gökbilimci Alexia Lopez tarafından yürütülen keşif, Ocak ayında Amerikan Astronomi Derneği'nin 243. toplantısında sunuldu ve Journal of Cosmology and Astroparticle Physics dergisinde yayınlandı.

Bu, Lopez ve meslektaşları tarafından keşfedilen ikinci dev yapı. Dev Yay olarak adlandırılan ilk yapı da aslında gökyüzünün aynı bölgesinde ve aynı uzaklıkta yer alıyor. Yay'ın keşfi 2021'de duyurulduğunda gökbilimcileri şaşkına çevirmişti. Büyük Halka bu gizemi daha da derinleştiriyor.

Lopez Ocak ayında yaptığı açıklamada, “Bu iki ultra büyük yapının hiçbirini şu anki evren bilgimizle açıklamak kolay değil” dedi.

“Ve ultra büyük boyutları, ayırt edici şekilleri ve kozmolojik yakınlıkları kesinlikle bize önemli bir şey söylüyor olmalı - ama tam olarak ne?”

En yakın bağlantı Baryon Akustik Salınımı (BAO) adı verilen bir şeyle ilgili gibi görünüyor. Bunlar uzayın her yerinde bulunan dev, dairesel galaksi düzenlemeleridir. Aslında bunlar, Evrenin ilk zamanlarında yayılan akustik dalgaların fosilleri olan kürelerdir ve uzay çok dağınık hale geldiğinde akustik dalgalar artık hareket edemeyecek şekilde donmuştur.

Büyük Halka bir BAO değildir. BAO'ların hepsi yaklaşık 1 milyar ışık yılı çapında sabit bir boyuttadır. Ve Büyük Halka'nın ayrıntılı incelemesi, bunun daha çok bir halka gibi görünecek şekilde hizalanmış bir tirbuşon şekli olduğunu göstermektedir.

Bu da geriye cevaplanmamış bir soru bırakıyor: Bu da neyin nesi? Ve tüm yönlerde, herhangi bir uzay parçasının diğer tüm uzay parçalarıyla hemen hemen aynı görünmesi gerektiğini belirten Kozmolojik İlke için ne anlama geliyor?

Lopez, “Evrene büyük ölçekte baktığımızda maddenin uzayın her yerine eşit olarak dağılmasını bekliyoruz, bu nedenle belirli bir boyutun üzerinde fark edilebilir düzensizlikler olmamalı,” diye açıkladı.

“Kozmologlar yapıların mevcut teorik boyut sınırını 1,2 milyar ışık yılı olarak hesaplıyorlar, ancak bu yapıların her ikisi de çok daha büyük - Dev Yay neredeyse üç kat daha büyük ve Büyük Halka'nın çevresi Dev Yay'ın uzunluğu ile karşılaştırılabilir.”

Ancak boyut sorunlardan sadece biri. Diğeri ise Evrenin evrimini inceleyen kozmoloji için ne anlama geldiğidir. Mevcut model şu anda gözlemlediklerimize en iyi uyan modeldir, ancak bu model çerçevesinde açıklanması zor olan bazı özellikler vardır.

Bu özellikleri ele almak için ortaya atılan başka modeller de vardır. Bu modellerden biri olan Roger Penrose'un konformal döngüsel kozmolojisinde, Evren'in sonsuz Büyük Patlama genişleme döngülerinden geçtiği, halka yapıları beklenmektedir - ancak konformal döngüsel kozmolojinin kendi içinde önemli sorunları olduğunu belirtmek gerekir.

Bir başka olasılık da yapıların kozmik sicimler olarak bilinen uzay-zaman dokusundaki bir tür topolojik kusur olmasıdır. Bunların, Evren'in erken dönemlerinde uzay-zaman gerildikçe ortaya çıkan proton genişliğindeki kırışıklıklar gibi olduğu ve daha sonra yerlerinde donduğu düşünülmektedir.

Kozmik sicimlere dair çok fazla fiziksel kanıt bulamadık, ancak teorik kanıtlar oldukça umut verici.

Şu anda kimse Büyük Halka ve Dev Yay'ın ne anlama geldiğini kesin olarak bilmiyor. Bunlar sadece gökyüzünde dönen galaksilerin tesadüfi düzenlemeleri olabilir, ancak bunun olasılığı oldukça düşük görünüyor.

En iyi ihtimal, Evren'in dört bir yanına dağılmış ve gözlerden uzakta saklanan bu türden daha fazla galaksi düzenlemesi bulmaktır.

Lopez, “Mevcut kozmolojik teorilere göre bu ölçekte yapıların mümkün olduğunu düşünmüyorduk” dedi.

“Tüm gözlemlenebilir Evrenimizde belki bir tane aşırı büyük yapı bekleyebilirdik. Ancak, Büyük Halka ve Dev Yay iki devasa yapıdır ve hatta kozmolojik komşulardır, ki bu olağanüstü büyüleyici bir durumdur.”

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.