Ebu Musa Câbir bin Hayyan ve H2SO4
750'li yıllarda, bilinen en kuvvetli asit; asetik asidin seyreltilmiş bir solüsyonu olan sirkeydi. Avrupalı çağdaşları tarafından GEBER olarak bilinen Cabir İbn-i Hayyan, sirkeyi damıtarak asetik asidin daha saf halini oluşturdu. Bu önemli bir gelişmeydi çünkü; o zamana kadar kimyasal değişimin sadece ısı ile gerçekleştiği düşünülüyordu. Eğer yeterince güçlü olurlarsa asitler de kimyasal değişime neden olan ikinci faktör olabilirdi...

Ünlü bilimkurgu yazarı Isaac Asimov'a göre; Simyada yapılan bütün keşiflerin en büyüğü, adı bilinmeyen biri tarafından yapıldı [1] . Hem de; Cabir İbn-i Hayyan'ın adını kullanarak ve Cabir İbn-i Hayyan'dan tam 650 yıl sonra (yaklaşık 1300'lü yıllarda) bu buluş, bugün okullarda H2SO4 (Hasan 2 Solak Osman 4) diye öğrendiğimiz Sülfürik asidin keşfedilmesiydi.

Keşfeden simyacı kendi adını kullanmak yerine, Avrupalıların Cabir İbn-i Hayyan'a verdikleri GEBER ismini kullandı. İşin garibi sahte GEBER olarak anabileceğimiz bu simyacı hakkında ne yazık ki bugün hiçbir şey bilmiyoruz . Sahte Geber, günümüzde kullanılan en önemli endüstriyel kimyevi madde olan sülfürik asidi tarif eden ilk kişiydi.

Sülfürik asit asetik asitten çok daha güçlüdür ve daha önce mümkün olmayan birçok kimyasal değişikliği olanaklı kılmıştır. Bilim tarihinde belki de eşine bir daha rastlanılmayacak bu durumu oluşturan her iki bilim insanını, bilime yaptıkları katkılarından dolayı saygıyla anıyoruz...

[1] : Isaac Asımov (Bilim ve Buluşlar Tarihi)
Fotoğraf : Wikipedia

Ali ÇAĞLAR
Mikoloji yüksek lisans öğrencisi - Fen ve Teknoloji Öğretmeni Mantarları sever

1 yorum

  • Serdar Emre
    Serdar Emre
    6 yıl önce

    aydınlatıcı bir yazı olmuş hocam emeklerinize sağlık.