Dünya'ya En Yakın Tek Yıldızın Yörüngesinde Dünya Benzeri Küçük Bir Gezegen Keşfedildi

Gökbilimciler, Barnard'ın yıldızı olarak bilinen ve sadece 5,96 ışık yılı uzaklıkta bulunan kırmızı cücenin etrafında bir ötegezegene ait kanıtlar buldular.

Ve herhangi bir ötegezegen de değil. Barnard b olarak bilinen bu büyüleyici dünya, Dünya kütlesinin minimum yüzde 37'si kadar bir kütleye sahip. Bu da yarım Venüs'ten biraz daha küçük ve yaklaşık 2,5 Mars demek.

Bu kadar muhteşem olmasının nedeni, küçük dış gezegenlerin bulunmasının gerçekten çok zor olmasıdır. Barnard b bildiğimiz anlamda yaşama elverişli olmasa da, keşfi bizi galaksinin başka yerlerine dağılmış olabilecek Dünya büyüklüğündeki gezegenleri tanımlamaya daha da yaklaştırıyor.

Keşif, 2018'de yıldızın yörüngesinde dönen olası bir gezegen sinyalinin ipuçlarını takip ediyor. Bu varsayılan dış gezegenin Dünya'nın yaklaşık üç katı kütleye sahip olduğu ve yaklaşık 0,4 astronomik birimlik bir mesafede yörüngede döndüğü düşünülüyordu.

Bu kütleye ya da uzaklığa sahip herhangi bir gezegen henüz doğrulanmamış olsa da, daha küçük olan Barnard b, araştırmacıların yıldızı gözlemlemek için dikkatli bir kampanya yürütmelerinin ardından ortaya çıktı. Dahası, yıldızdan daha da uzakta, tespit edilmelerinin daha zor olduğu yerlerde gizlenen üç dış gezegen daha olabilir.

“İspanya'daki Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü'nden gökbilimci Jonay González Hernández, “Uzun zaman alsa bile, bir şeyler bulabileceğimizden her zaman emindik” diyor.

GJ 699 olarak da bilinen Barnard Yıldızı gezegen astronomlarının yoğun ilgisini çekiyor. Dünya'ya daha yakın olan tek yıldız Centauri üçlü sistemidir. Barnard'ın yıldızı Güneş gibi yalnız bir yıldız değil; galaksideki en yaygın yıldız türü olan bir kırmızı cüce. Onu incelemek bize galaktik komşuluğumuz ve oradaki gezegenler, tek yıldızların etrafındaki gezegen sistemleri ve kırmızı cücelerin etrafındaki gezegen sistemleri ve ne kadar yaşanabilir olabilecekleri hakkında çok şey söyleyebilir.

Küçük ötegezegenleri bulmak büyük olanları bulmaktan çok daha zordur. Dış gezegenleri çoğunlukla ev sahibi yıldızları üzerindeki etkilerini belirleyerek buluyoruz; dış gezegen ne kadar büyükse etki de o kadar belirgin oluyor.

Ancak bir yıldız daha küçükse - örneğin küçük bir kırmızı cüce gibi - daha küçük bir ötegezegenin sinyallerini daha büyük bir yıldız için tespit edebileceğimizden daha fazla tespit edebiliriz. Barnard'ın yıldızı da yakın, yani çok daha uzaktaki ve dolayısıyla daha sönük bir yıldıza göre daha kolay görülebiliyor.

Araştırmacılar Avrupa Güney Gözlemevi'nin Çok Büyük Teleskobu'nu radyal hız işaretlerini aramak için kullandılar. Bu, bir yıldız yörüngedeki bir ötegezegenle paylaştığı ortak ağırlık merkezi etrafında hareket ettiğinde gözlemlenebilen bir sinyaldir. Yıldız hafifçe kıpırdandıkça yaydığı ışığın dalga boyu da buna bağlı olarak değişir.

Gökbilimciler bu ışığı analiz edebilir ve orada bir ötegezegen olup olmadığını ve bu ötegezegenin ne kadar kütleye sahip olduğunu hesaplamak için kullanabilirler - çünkü kütlesi yıldızın ne kadar kıpırdadığını bildirir.

Barnard'ın yıldızı için elde edilen veriler 2018'de tespit edilen ötegezegene dair hiçbir işaret göstermiyor. Ancak 3,15 günlük bir periyodikliğe sahip bir kıpırdanma gösteriyor. Bu da yıldızın etrafında her 3,15 günde bir dönen bir ötegezegene işaret ediyor. Kıpırdanmanın derinliği, şu anda Barnard b olarak bilinen bu dış gezegenin kütlesinin, Dünya kütlesinin en az 0,37 katı civarında olduğunu gösteriyor.

Bu kadar kısa bir yörüngede dış gezegen yıldıza çok yakın, sadece 0,02 astronomik birim. Her ne kadar kırmızı cüce yıldızlar Güneş'ten daha soğuk ve sönük olsalar da, bu yine de bildiğimiz anlamda bir yaşamın var olabilmesi için yıldıza çok yakın.

“Barnard b bilinen en düşük kütleli dış gezegenlerden biri ve Dünya'nınkinden daha az kütleye sahip bilinen birkaç gezegenden biri. Ancak gezegen ev sahibi yıldıza çok yakın, yaşanabilir bölgeden daha yakın” diyor González Hernández. “Yıldız bizim Güneş'imizden yaklaşık 2500 derece daha soğuk olsa bile, yüzeyinde sıvı su bulunduramayacak kadar sıcak.”

Ancak bu, sistemin bir bütün olarak yaşanmaz olduğu anlamına gelmiyor. Veriler, Barnard'ın yıldızının yörüngesinde Barnard b'den daha uzak mesafelerde üç başka dış gezegenin daha olabileceğine dair ipuçları gösterdi.

Kanarya Adaları Astrofizik Enstitüsü'nden astronom Alejandro Suárez Mascareño, “Şimdi diğer aday sinyalleri doğrulamak için bu yıldızı gözlemlemeye devam etmemiz gerekiyor” diyor.

“Ancak bu gezegenin keşfi, Proxima b ve d gibi diğer önceki keşiflerle birlikte, kozmik arka bahçemizin düşük kütleli gezegenlerle dolu olduğunu gösteriyor.”

Belki de onlara bir mesaj atmalıyız. Komşu olmak güzeldir.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.