"Sadece bir dili baz alarak değil, örneğin İngilizce soul, mind sözcüklerinin de kökeni. Yani evrensel olarak baktığımızda bu sözcüklerin başlangıcı nedir? Dil bilimine ilgi duyanlar bilgilerini paylaşırlarsa ya da nasıl bilgi edinebileceğim hakkında yol gösterirlerse sevinirim." paragrafı ile kelimelerin kökenleri ve kavramsal dayanakları hakkında araştırma yapacağınız izlenimine kapıldım. Ve size kelime kavram kökenlerini araştırırken dikkat etmeniz gereken bazı noktaları hatırlatmaya çalıştım. Ama sanırım, sizin için pek uygun değil bu dolaylı yollar. Kusuruma bakmayın.

Burtay Mutlu, durumu yanlış anlamışsınız. Şöyle anlatmaya çalışayım: Ruh, akıl derken özünde bilincin kastedildiğini düşünüyorum. Bu sözcüklerin kökeni hakkındaki bilgilerin savımı destekleyip desteklemediğini öğrenmeye çalışıyorum. Kanıt arıyorum dediğim budur. Daha anlaşılır olmak için sorularımı çoğaltmak gerekirse: Ruh (soul), akıl (mind) sözcüklerinin ortaya çıkışları hangi sıradadır? Aynı insanlar tarafından mı icat edilmişlerdir yoksa dünyanın farklı bölgelerinde bir birinden habersiz mi bulunmuşlardır? vb.

İlk sosyoloji kitaplarından ibn-i Haldun'un eserlerinden aklımda kalanlar (Mukaddime- ilk bölüm), Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) Anadolu Medeniyetleri üzerindeki inceleme kitaplarından, ve adını-yazarını hatırlamadığım kitaplardan aklımda kalanlar üzerine: Üretim yöntemleri ve araçları, toplumun sosyolojik yapılanmasını da belirler. Üretim araçlarının sahipliği ise yönetim biçimlerini ve dinleri şekillendirmiştir. Avcı toplayıcı klan bireyleri, doğa üzerindeki kısmi etkilerini göz önüne alarak, tüm dünyayı ve doğayı da bazı kuvvetlerin şekillendirdiğine karar vermiştir. Bu kuvvetlerle işbirliği, en azından uzlaşma yaparsa, daha az zarar göreceğini, fayda göreceğini düşünmüştür. ilk doğa dinlerinin temelinde bu var. Ölüm, bir son gibi gözükse de, bilinmezlik içermesi nedeniyle korkulan bir olgu olmuş. Üstelik ölen varlığın anılarını ve etkilerinin sürekliliği, ölümden sonra varlığında sürüp sürmediğini sorgulamaya itmiş. Böylece ölenlerin canlı kalan anılarından yola çıkarak, atavizm de başlamış. Avcı toplayıcılıktan, göçebe toplumlara geçişte, kan birliğine bağlı olarak ortak dinsel figürlerde ortaya çıkmış. Böylece doğa dinlerindeki doğa ruhları-tanrıları, şekil değiştirip, atavizm ile karışıp, klanlara has totemlere dönüşmüşKlan birliği, bireyselliğin önüne geçtiği için, iş bölümü karşılığında da sosyal statü ve dereceler başlamış. İlk soyluluk kavramları bu dönemlere denk geliyor. Yerleşik hayata geçişle, sosyal statüler güçlenmiş, İş bölümü artmış. Sonuçta üretim araçlarının sahipliği ve soyluluk, bu kişilere özel yönetim modelleri koymuş. ilk şehir devletler, türedikleri kültürün dini motiflerini taşırken, kendilerine has koruyucular da 8şehir tanrıları) geliştirmiş, iş korunmaya gelince, her sınıf, her meslek alanı, her aile için farklı koruyucularda gelişmiş. Ancak bu kadar çeşitlilik, özellikle büyüyen şehir devletlerinde toplum üzerindeki kontrolu zayıflattığı için, dini figürlerin sayısı azaltılırken, bu figürlerle iletişim kurmayı sağlayacak aracıların (tapınak rahip ve rahibeleri) konumları güçlenmiş. Krallıklar döneminde, tanrı sayısı azaltılıp, tüm toplumlara genelleştirilmiş. İmparatorluklardan sonra ise tek tanrılı dinler ve onların bakış açıları toplumlara hakim olmuş. Endüstrileşme ile üretim araçlarının ve yöntemlerinin değişmesi (lord-kont-dük-ağa-bey, vs,den burjuva-soylu olmayan ama paralı esnaf-tüccar' a geçiş) ile dinsel yaklaşımlarda çeşitlenmiş, Özellikle üzerlerindeki hakim, katı yaklaşımlar yumuşatılarak toplumlara, iş yapma ve üretme kapasitelerini destekleyecek normlara getirilmiş. Bu dönemden sonraki gelişmeleri tahmin edebilirsiniz. Başlangıçta, dünya'yı ve doğa'yı insanlığın emrine amade, onun için yaratılmış olarak kabul eden, doğa ile savaşmaya va onu yenmeye dayalı bakış ve bunu destekleyen dinsel doktrinler, son 50 yıldır, artan insan nüfusu ile tükenme noktasına gelen ve insanlığı da tükenme ile tehdit eden doğa ile uzlaşma- beraber yaşama doktrinlerine yönelmekte... Bütün bu süreçte, "Ruh" her toplumda, insanın ölümden sonra kalan anılardaki canlılığından dolayı hayat bulmuş. Ancak bunun dünyanın her yerinde aynı anda olup olmadığını bilemem. Çünka Amerika kıtasına giden homo sapiensler 15-20 bin yıl önce bu düşünceleri de yanlarında götürmüş olmalılar. Polinezya- Yeni Zelanda gibi bölgelere ilk yerleşim 50 bin yıl kadar gerilere gidebiliyor. Tarih boyunca insanlık bu kadar kalabalık değildi zaten. Son bin yıldır toplam ortalama 500 milyon civarında olan insanların sayısı ancak endüstri devri ile artmaya başlamış. DÜNYANIN NÜFUS TARİHİ MÖ 4000: 5 milyon MÖ 1000: 50 milyon MÖ 0: 100 milyon 500: 200 milyon 1000: 250 milyon 1500: 350 milyon 1800: 900 milyon 1900: 1.65 milyar 2012: 7 milyar * MÖ 4000 yıllarında ilk yerleşik tarım toplulukları ortaya çıkana kadar dünyanın nüfus'u hep 10 milyonun altındaymış. Bu durumda ilk göç edenlerin dünya ve doğa ile ilgili düşüncelerinin ortak bir ata düşünceden kaynaklanıp, dağıldığını düşünmek daha makul gibi...

İlk sosyoloji kitaplarından ibn-i Haldun'un eserlerinden aklımda kalanlar (Mukaddime- ilk bölüm), Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) Anadolu Medeniyetleri üzerindeki inceleme kitaplarından, ve adını-yazarını hatırlamadığım kitaplardan aklımda kalanlar üzerine... " Yazı uzun geldi, önceki linkin altına ekledim.

"Akıl" konusu , kayıtlarda daha çok Yunan felsefesi ve sorgulamaları ile gözüküyor. Bu yazılı kaynakların kıtlığından da olabilir ... Eldeki mevcut bilgilere göre, ruh kavramından çok sonra doğmuş ve sorgulanır olmuştur diyebiliriz. Özellikle, üretim araçları ve mülkiyeti kaynaklı sorunlarda, bir bakıma dinlere böylece aynı zamanda toplum da yönetici veya karar verici sınıfların egemenliklerini kısıtlamaya yönelik yaklaşımlarla, "akıl" kavramı güçlenmiş gibi duruyor. Akıl ve sağduyu, bir çom basmakalıp alışkanlığın, adetin sorgulanmasında, yenilenmesinde, değişmesinde etkin kullanılan bir araç olmuş. Aklın bu sorgulama yöntemleri evrenselleştikten (ve kilisece evrenselleştirildikten) sonra, özellikle orta çağ kilisesinde, dinsel sınıfların konumlarını korumada da bir zırh görevi görmüş.

Bilinç çok farklı bir kavramı ifade ediyor benim için. Bence ruh ve akıl sorgulamalarından öncesinde olmalı, bilinç kavramı... Aksi halde insanoğlu, faretmediği ya da düşünmediği şeyleri sorgulamaya da başlayamazdı.

Bilinç çok farklı bir kavramı ifade ediyor benim için. Bence ruh ve akıl sorgulamalarından öncesinde olmalı, bilinç kavramı... Aksi halde insanoğlu, farketmediği ya da düşünmediği şeyleri sorgulamaya da başlayamazdı.

Bu soruyu neden sorduğunuzu az çok algılayabiliyorum bende aynı sorunun cevabını arıyorum kendimde.Size kişisel yaklaşımımı deneyimlerim ve edindiğim bilgiler nezdinde aktarayım en azından farklı bir bakış açısı edinmenize sebep olsun.Öncelikle Akıl ve ruhun genel anlamlarına bakmak lazım.Ruh=sezgisel,duyusal,içsel bilgi,soyut kavramların ana odağı-noktası ve ya

Bu soruyu neden sorduğunuzu az çok algılayabiliyorum bende aynı sorunun cevabını arıyorum kendimde.Size kişisel yaklaşımımı deneyimlerim ve edindiğim bilgiler nezdinde aktarayım en azından farklı bir bakış açısı edinmenize sebep olsun.Öncelikle Akıl ve ruhun genel anlamlarına bakmak lazım.Ruh=sezgisel,duyusal,içsel bilgi,soyut kavramların ana odağı-noktası ve ya yaşamın kaynağı olan öz.