Yoğun Yıldız Ortamlarında Devasa Kara Delikler Oluşuyor

NASA'nın Chandra X-ray Gözlemevi tarafından çekilen 108 galaksinin görüntülerinin analizine göre, kara delikler ağırlıklarını toplarken binlerce yıldızı yok ediyor.

Kapak fotoğrafında gösterilen dört gökada, merkezlerinin yakınında karadeliklerin büyüdüğüne dair kanıt gösteren 29 gökada arasındadır. Chandra'dan (mavi) gelen X-ışınları, NGC 1385, NGC 1566, NGC 3344 ve NGC 6503 gökadalarının NASA/ESA Hubble Uzay Teleskobu'ndan alınan optik görüntülerin üzerine bindirildi.

Gökbilimciler, Güneş'in kütlesinin yaklaşık 10 katı ile 100 katı arasında değişen kara deliklerin, ölmekte olan yıldızların kalıntıları olduğunu ve Güneş'in kütlesinin 100.000 katından fazla olan süper kütleli kara deliklerin çoğu galaksinin merkezinde yaşadığını biliyorlar.

Ancak Evren'e dağılmış, daha gizemli tipte birkaç belirgin kara delik var.

100 ila 100.000 güneş kütlesi arasında değişen bu orta kütleli karadeliklerin ölçülmesi o kadar zordur ki varlıkları bile bazen tartışmalıdır.

Yeni çalışma, bu tür kara deliklerin, yıldız kütleli karadeliklerin kaçak büyümesi yoluyla nasıl oluştuğunu açıklayabilir.

Washington Eyalet Üniversitesi Fizik ve Astronomi Bölümü'nden Dr. Vivienne Baldassare ve meslektaşları, "Orta kütleli kara delikler oluşmasının bir anahtarı onların çevresi olabilir" dedi.

"Galaksilerin merkezindeki çok yoğun yıldız kümelerine baktık. Yıldızlar bu kadar yakınken, birçok yıldız, kümelerin merkezlerindeki karadeliklerin çekim kuvvetinin içinden geçecek."

Ekibin çalışması, bir kümedeki yıldızların yoğunluğu bir eşik değerinin üzerindeyse, kümenin merkezindeki yıldız kütleli bir kara deliğin içeri çekilirken hızlı bir büyüme göstereceğini, parçalanacağını ima ediyor ve bu sırada yakınlardaki bol miktardaki komşu yıldızları yutar.

Çalışmadaki kümelerden, bu eşiğin üzerinde yoğunluğa sahip olanlar, yoğunluk eşiğinin altındakilere göre yaklaşık iki kat daha fazla büyüyen karadeliğe sahipti.

Yoğunluk eşiği, kümelerdeki yıldızların ne kadar hızlı hareket ettiğine de bağlıdır.

Gökbilimciler, "Bu süreç, Evren tarihinde herhangi bir zamanda gerçekleşebilir, bu da orta kütleli kara deliklerin Büyük Patlama'dan milyarlarca yıl sonra günümüze kadar oluşabileceğini ima ediyor" dedi.

Ekibin makalesi Astrophysical Journal'da yayınlandı.