Yaşam neden karbon temellidir?
Yaşam neden karbon temellidir?

Kısa cevap: Karbon, en çok kimyasal bağı en güçlü şekilde yapabilen en ideal elementtir ki bir element en fazla 4 adet kimyasal bağ yapabilir.

DNA'da, proteinlerde, yağlarda, vitaminlerde yani neredeyse her organik molekülde karbon elementine rastlamaktayız. Ama neden?

Karbonun 4 valans elektronu vardır ancak onu özel yapan valans elektron sayısı değildir ki periyodik tabloda karbon elementinin altında yer alan silisyum gibi diğer elementlerin de 4 valans elektronu bulunur. Karbonu özel kılan, 4 bağ yapabilen en küçük element olmasıdır. Küçük olduğu için valans elektronları atom çekirdeğine daha yakındır ve bu yüzden bağ yaptığı diğer elementleri kuvvetli bir şekilde kendine çeker; bu sebeple bağların yıkılması için gereken enerji diğer elementlerin bağlarını yıkmak için gereken enerjiye göre daha fazladır ve dolayısıyla doğadaki en sert ve en uzun zincirli yapılar da yine karbon elementinin yaptığı kimyasal bağlar ile mümkündür.

Silisyum ise karbondan daha büyük bir atomdur ve valans elektronları da karbona göre çekirdekten daha uzaktadır; bu yüzden bağ yaptığı elementleri karbondaki kadar güçlü bir kuvvetle kendilerine çekemezler, yani bağları yıkmak için gereken enerji karbona göre daha azdır ki bu özellik onu karbona kıyasla daha kırılgan yapar.

İşte bu gibi bazı eşsiz özellikler, yaşamın neden karbon temelli olduğuna dair açıklayıcı sebeplerdir.

Ferah ERTOK
İstanbul Üniversitesi - İstanbul Üniversitesi Moleküler Biyoloji Master Öğrencisi

0 yorum