Yakın Cüce Gökadaların Bazıları Samanyolu’na Ait Uydular Olmayabilir

Samanyolu, çoğu yeni keşfedilen bir dizi küçük gökada ile çevrilidir. Bunların galaksinin ana kütlesinin yörüngesinde dönen uydular olduğu düşünülüyor. Bununla birlikte, kırk cüce gökadanın hareket hızlarının ölçümleri, çoğunun Samanyolu'nun yörüngesinde olmadığını ortaya çıkardı.

Güney yarım kürenin sakinleri, tam olarak ne olduklarını bilmeseler de bin yıldır iki cüce gökada hakkında bilgi sahibiydiler. Bir asırdan biraz daha fazla bir süre önce, milyarlarca yıldızdan oluşan bu kümelenmeler Büyük ve Küçük Macellan bulutları olarak kabul edildi. 1930'larda, yakınlardaki birkaç cüce gökada daha bulundu, ancak özellikle son otuz yılda düzinelerce daha küçük gökada örneği keşfettik.

Bununla birlikte, bu gök nesnelerinin Samanyolu ile ilişkisi belirsizdi. Gökbilimciler ancak şimdilerde, Gaia Teleskobunun yıldız hareketlerini tespit edebildiği olağanüstü hassasiyet sayesinde bu boşluğu doldurabildiler. Yakınlardaki kırk cüce gökadanın hareketleri Astrofizik Dergisi'nde rapor edildi. Rapor içerisinde bu küçük gökadaların hızları da vardı ve bazıları beklediğimizden çok daha hızlı. Bu cüce gökadaların enerjileri, Samanyolu'nun yörüngesinde dolandığını düşündüğümüz kümelerden çok daha fazla.

Bir cismin başka bir yörüngede olup olmadığını belirlemek, onun hızının ve yörüngede olduğu galaksinin kütlesinin bilinmesini gerektirir. Gaia bize hız bilgisini sağlıyor, ancak Samanyolu'nun kütlesi hakkında önemli bir belirsizlik var. Geçmiş tahminlere baktığımızda, Samanyolu'nun yerçekimi kuvveti, çalışmadaki çoğu cüce gökadayı tutacak kadar güçlü değil. Daha yüksek yerçekimi kuvveti tahminleri kullanarak bile birçok cüce gökada konusunda şüpheye düşüyoruz.

Observatoire de Paris'ten, yazar François Hammer bu cüce gökadalar ile ilgili yaptığı açıklamada, "Bazıları Samanyolu tarafından yakalanacak ve uydu olacak. Diğerleri, bizimki kadar büyük bir galaksiden çıkan gelgit kuvvetleri tarafından ayrılacak. Bununla birlikte, Samanyolu'nun kütlesi hakkında daha kesin tahminler olmadan pek çoğunun kaderi belirlenemez” dedi.

Cüce gökadalar, Samanyolu kadar büyük bir gökadanın yakınında parçalanmadan uzun süre hayatta kalabilmek için bol miktarda karanlık maddeye ihtiyaç duyarlar. Bu gökadalardan bazıları, önceden düşünülenden daha az karanlık maddeye sahip olabilir veya sonradan yörüngeye girmiş olabilirler.

Çalışmanın yazarı olmayan Gaia proje bilimcisi Timo Prusti, "Gaia'ya teşekkür etmeliyiz, Samanyolu tarihinin gökbilimcilerin daha önce tahmin ettiğinden çok daha fazla hikayesi olduğu artık açık" dedi.

Belki de Macellan Bulutları ve Yay Cüce Gökadasının uzun vadeli uydular olmadığı keşiflerinden sonra bunu beklemeliydik. Keşif şu soruları gündeme getiriyor: Tüm bu küçük yıldız şehirleri nereden geliyor ve Samanyolu'na bu kadar yaklaşmadan önce ne yapıyorlardı?