Süper Ayakkabı Teknolojisi Orta Mesafe Atletleri İçin Nihai Teste Tabi Tutuldu

Yeni araştırma, tabanlardaki 'süper çivilerin' orta mesafelerdeki koşu hızlarını da yüzde 3,1'e kadar artırabildiğini gösteriyor.

Çalışmanın arkasındaki uluslararası bilim ekibi, teknik olarak gelişmiş ayakkabı teknolojisi (AFT) olarak bilinen bu çivilerin elit düzeyde kullanımı yaygınlaştığı için etkisine daha yakından bakmak istedi.

Dünya rekorları kırılmaya devam ederken, burada cevaplanması gereken ilginç bir soru var: insanlar daha hızlı mı oluyor, daha sıkı mı çalışıyor, yoksa daha iyi ekipmanlar (süper kramponlar gibi) kullanarak gelişmeye devam mı ediyor?

Massachusetts Üniversitesi biyomekanik mühendisi Montgomery Bertschy, “Süper kramponlar daha kalın ama daha hafif, daha esnek ve daha uyumlu bir orta tabana sahiptir ve genellikle orta tabana gömülü sert karbon fiber bir plaka ile birleştirilir” diyor.

Sprint ve uzun mesafe koşuları, enerji verimliliği ve hız gibi faktörlerin laboratuvarda ve sahada test edilmesini kolaylaştıran özelliklere sahipken, orta mesafe koşuları ek zorluklarla birlikte geliyor; bu da süper çivi üstünlüğüne ilişkin anekdotların tüm koşu yöntemlerini destekleyip desteklemediğini bilmenin zor olduğu anlamına geliyor.

Bu engelleri aşmak için, süper çivili ayakkabılar, her biri 12 farklı katılımcının yer aldığı dört ayrı deneyde standart pist çivili ayakkabılarla karşılaştırıldı ve hepsi de 200 metrelik mesafelerde ve aralarında dinlenme süreleri vardı.

Koşuculardan düz koşu yapmak yerine 800 metre veya 1.500 metre koşularında 'yarış tempolarına' sadık kalmaları istendi. Buradaki amaç, ayakkabının etkilerini izole etmek için sporcuların harcadıkları efor miktarını dengelemekti.

Veriler birkaç ilgi çekici nokta gösterdi: AFT çivileri, koşucuya ve ayakkabı markasına bağlı olarak değişmekle birlikte, performansta ortalama yüzde 2 civarında bir artış gösterdi. Koşu hızı artışları yüzde 1,8 ile yüzde 3,1 arasında değişirken, atletler 1.500 metre yarışlarında yarış sürelerini 5 saniyeye kadar kısalttı.

Dahası, kazanımlar daha fazla adımdan ziyade daha uzun adım uzunluğundan kaynaklanıyor gibi görünüyordu. Bu, ayakkabıların yaratabileceği farkı değerlendirirken ve Olimpiyatlar gibi atletizm turnuvaları için mümkün olan en iyi hazırlıkları yaparken önemli bir noktadır.

Kanada'daki New Brunswick Üniversitesi'nden spor biyomekanisti Ethan Wilkie, “Tarihsel olarak, kimin altın madalya kazanacağını, kimin gümüş madalya alacağını ya da podyuma çıkamayacağını belirleyen yarış süresinde yüzde 0,5'ten daha az farklar görmeyi bekleyebiliriz” diyor.

“Yüzde 2'lik bulgularımız, bunun bir kısmının bazı insanların diğerlerinden biraz daha iyi ayakkabılara sahip olmasından kaynaklanabileceğini vurguluyor.”

AFT'ler üzerine yapılan diğer çalışmalar, bunların kadınlar için erkeklerden daha faydalı olduğunu ve daha uzun mesafelerde daha fazla fark yarattığını ortaya koymuştur. Birden fazla çalışma sürekli olarak süper çivi teknolojisinin hikâyenin sadece bir parçası olduğunu göstermektedir- sporcunun hızı, boyutu ve koşu ayakkabısı seçiminin de etkisi vardır.

2024 Paris Olimpiyatları sırasında 32 dünya rekoru daha kırıldı ve rekabetin her zamankinden daha güçlü olmasıyla birlikte sporcular performans iyileştirmeleri için elde edebilecekleri her türlü avantajı aramaya devam edecekler.

Massachusetts Üniversitesi'nden kinesiyolog Wouter Hoogkamer, “Bunun bir nedeni de ayakkabıların giderek daha iyi hale gelmesi ve bunun için elimizde kanıtlar olması” diyor.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.