Son 5 Yılın Nobel Fizik Ödülleri
2010 yılında Nobel Fizik ödülü mucize malzeme grafeni keşfeden Andre Geim ve Konstantin Novoselov'a verilmişti. Grafen, grafitin selobant ile katmanlarının ayrılması yöntemiyle elde edildi. Grafiti pek bilmesek de kurşun kalemlerimizin içinde dahi rastladığımız bir madde aslında.

Grafenin ince ama aynı zamnada dayanıklı olması oldukça dikkat çekici özelliklerinden. Birçok elektronik devrede ve pilde verimin artması için grafen kullanmaya yönelik çalışmalar mevcut. Ayrıca grafen, bilgisayarın ham maddesi silikon yerine geçmesi konuşulan bir aday.

(Kapak Görseli: Selobant yardımı ile grafitten grafen elde edilişi)

2011'de ise ödülü 3 ayrı astronom paylaştı : Saul Perlmutter, Brian P. Schmidt ve Adam G. Riess. Astronomlar süpernova gözlemleri sayesinde evrenin hızlanarak genişlediğini fark ettiler. Çünkü kendilerine ulaşmasını bekledikleri ışınlar tahminlerinden daha azdı. Bunun ise tek açıklaması evrenin ivmelenerek genişlemesiydi.

2012'de ödülün “Bir kuantum sisteminin ölçüm ve manipülasyonunu sağlayan  sıradışı deneysel yöntemleri için” verildiği  belirtiliyor. Bu araştırmalar kuantum-optik ve kuantum-bilişim alanlarında gelişmelere önayak olmuştur. Günümüzde sıkça bahsedilen süper hızlı bilgisayarlar da gelişimine katkı sağlanılan alanlardan biri.

2013 yılında devreye parçacıkların gözdesi Higgs bozonu giriyor. Higgs'e kısaca kütle kazanımını sağlayan bir parçacık diyebiliriz. Ödül açıklaması ise bugüne kadar yapılmış en uzun açıklama olarak tarihte yerini alıyor. Teorik olarak atomaltı parçacıkların kütle kazanmalarının nedenini anlamamızı sağlayan aynı zamanda deneysel olarak da CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda  yer alan ATLAS ve CMS ekipleri tarafından gözlemlenen Higgs için ödül Peter Higgs ve François Englert'e veridi.

(Higgs parçacığı kütle kazanımını sağladığı için yapbozun ortasında yer alıyor. Geriye kalanlar da diğer temel parçacıklar. )

2014'te karşımıza çevre ve enerji dostu bir buluş çıkıyor : Mavi LED'ler. LED,  (light  emitting diode) ışık yayan diyot anlamına gelir. Mesela kırmızı diyotlara panolarda, aydınlatma ve trafik lambalarında sıkça rastlarız. Isamu Akasaki, Hiroshi Amano ve Shuji Nakamura'nın başardığı ise  parlak ve tasarruflu beyaz ışık üreten mavi LED'leri bulmak oldu.


2015 yılı Nobel Fizik Ödülleri ise birkaç gün önce açıklandı. Ödüle Japon bilim insanı Takaai Kajita ve Kanadalı Fizikçi Arthur B. McDonald’a layık görüldü. T. Takaai ve A.Mcdonald'ın çalışma alanları temel parçacıklardan olan nötrino. Nötrinoyu önemli kılan noktalardan biri ışık hızına çok yakın hızlarda hareket edebilmesi. Ancak onları algılamak ve tespit edebilmek pek kolay değil.  Ödülün nedeni ise nötrinonun kütleye sahip olduklarını gösteren salınımlarım keşfi olarak açıklandı.

Super Kamiokande - Japonya'da bir Nötrino dedektörü

Ebru Şimşek
Boğaziçi Üniversitesi / Fizik Yüksek Lisans - Boğaziçi à niversitesi Fizik Mezunu Boğaziçi à niversitesi Fizik Yüksek Lisans Öğrencisi Deneysel yüksek enerji ve parçacık fiziği

0 yorum