Kimyasal enerjinin hareket enerjisine dönüştürüldüğü otomobil motoru ya da uçak motoru gibi geleneksel motorlarda üretilen enerji ile döndürülen çarklar aracın hareket etmesini sağlar. Roketlerde ise durum daha farklıdır. Otomobilinizin dönen tekerlekleri sayesinde otoyolda ilerleyebilirsiniz. Fakat roketlerin uzayda yol alırken üzerinde hareket ettikleri bir zemin yoktur. Dolayısıyla dairesel hareket yapan bir tekerlek ya da benzeri bir mekanizma ile uzayda yol alınamaz.
Roketlerin uzayda yol almasını sağlayan temel ilke Newton'un “her etkiye karşılık bir tepki vardır” ifadesi ile bilinen hareket yasasıdır. Kimyasal bir tepkime sonucunda roketten dışarıya atılan maddeler roketi kendi hareket yönlerinin tersi yönde iter. Bu da roketlerin yol almasını sağlar.
Roketlerde yakıt olarak kullanılan maddeler katı ya da sıvı olabilir. Sıvı yakıtların kullanıldığı roketlerde yakıt ve sıvı oksijen yanmanın gerçekleşeceği hazneye gönderilir. Yanma sonucunda oluşan gazın roketten çıkarken sebep olduğu itme ise roketi ivmelendirir.
Katı yakıtlar ise -tarihleri sıvı yakıtlara göre daha eski olmasına rağmen- yakılmaları dolayısıyla da roketin hızı istenildiği gibi kontrol edilemediği için sorunludur. Katı yakıtlar bir kez tepkimeye girmeye başladıktan sonra bir daha tepkimeyi durdurmak mümkün değildir. Bu sebeple katı yakıtlar daha çok roketin ihtiyacı olan ilk hızı sağladıktan sonra asıl roketten ayrılan destek roketlerinde kullanılır.
Kaynak
http://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/roketler-uzayda-nasil-yol-alir
8 yorum
En Son Yazılar
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")
Fizikist © Copyright 2008 - 2024
enturk senturk
doğada momentum diye bir yasa var ve momentum korunumludur.roketin içinde durmakta olan yakıt yanarak büyük bir hızla roketi terk ederken bir momentum kazanır.yakıtın kazandığı bu momentumu sıfırlamak için de roket zıt yönde eşit büyüklükte bir momentum kazanmalıdır.Yani itme yakıtın kendi kimyasal enerjisinden sağlanırken ve yakıt,roketi bu itme ile terk ederken roket de dışarı atılan yakıta zıt yönde bir tepki kuvvetine maruz kalarak momentum kazanır. Son olarak etki tepki kuvvetlerinin yakıtla roket ikilisinde ortaya çıktığını söyleyelim ve noktayı koyalım.
Nuri Çiftçi
Karanlık madde ile etkileşime giremiyoruz.Matematiksel olarak varlığı biliniyor.uzayda bir astronot düşünelim ,elinde ingiliz anahtarı olsun ve bunu fırlatsın,astronot fırlattığı ingiliz anahtarının yönünün tersinde hareket edecektir.etki-tepki
Hakan Xan
Karanlık madde faktörünü unutmayalım.
Cem Çimen
Alican Kenar haklısın, ama sürtünmeyi yön değiştirmek için faydalanılan bir kuvvet olduğu için örnek verdim. dünyada yerimden zıpladığımda, yerçekimi ve atmosfer(sürtünme) olmasaydı ilk ivmelenme hızımla uzaya doğru giderdim.sürtünme olmadığı için de yön değiştirmem mümkün olmazdı. zıpladığım yönde bi gök cisminin yörüngesine girene kadar aynı ivme ile devam ederdim.Burada yine ilk ivmeyi aldığım bir nokta var yeryüzü. uzayda bir yöne belli bir ivmeyle hareket ederken yön değiştirebilmek için sürtünme olması gerekir diye düşünüyorum. nasıl uçaklar havanın sürtünmesine yön vererek yön değiştirebiliyorsa, gemiler suyun sürtünmesine yön vererek yön değiştirebiliyorsa uzayda da böyle bir sürtünme olmalı ki yön değiştirebilsin.
Alican Kenar
Cem Çimen, aslında sürtünme sebebiyle hareket sağlanmıyor, sürtünme her zaman için fizikte hareket halindeki objeler için negatif özellik taşır yani enerji kaybına neden olur. Dolayısıyla aslında sürtünmesiz ortamda ivmelenme en verimli halini alır. Soruna gelecek olursak bir örnekle açıklayayım; diyelim ki dünya üzerinde yerde dururken 60 kilo olduğunu varsayarsak dünya yüzeyine 600 N kuvvet uygularsın. Yerinde zıpladığında 2 katı kuvvet uyguladığını düşünürsek 1200 N yere temas anında aktardığın kuvvet olacaktır. Bu 1200 N eğer dünya yüzeyi tarafından tepki olarak sana uygulanmasaydı muhtemelen dünyanın diğer tarafından çıkardın. Aynı mantık sürtünmesiz ortamdaki roketlerde vardır. Roket yakıtı yaktığında partikülleri dışarı savurur ve savrulan partiküllerin uyguladığı tepki kuvveti rokete ivmelenmesi için gerekli kuvveti sağlar.
Nuri Çiftçi
Momentum
cüneyt tüzel
Cem Çimen. Tamamen katılıyorum. Madem boşluk var, itme kuvveti neyi itiyor?
Cem Çimen
En çok merak ettiğim konulardan birisi buydu. Yörüngeden çıktıktan sonra eğer uzay bir boşluksa, sürtünme sıfır demektir. sürtünmenin olmadığı yerde roketler gerekli itmeyi nasıl sağlıyor. Newtonun ilkesi atmosfer koşullarında geçerli değil midir? azot, oksijen,hidrojen atmosferde her ne varsa roketten çıkan maddeler onları iterek, yani sürtünmeden faydalanarak ilerlemiyor mu? tamamen boşluk dediğimiz sürtünmesiz bir ortamda itme gücü nasıl oluşuyor? o zaman astronotlar boşlukta kulaç atarak da ilerleyebilir. yada elektrikli motora takılan bir pervane de itme gücü sağlayabilir. bence uzay araçları çok daha karmaşık bir şekilde hareket ediyorlar. benim fikrim gökcisimlerinin çekim kuvvetine karşı koyarak. önceden belirlenmiş tek bir hedefe yönlendirilerek.