Ötegezegen Atmosferinde Tespit Edilen Şimdiye Kadarki En Ağır Element

Gök bilimciler, iki ötegezegenin atmosferinde şaşırtıcı bir şey keşfettiler: baryum. Periyodik tablonun 56. üyesi, bir ötegezegenin atmosferinde şimdiye kadar keşfedilen en ağır element ve iki tuhaf dünyanın üst katmanlarında tespit edildi, ikisi de ultra sıcak Jüpiterler: WASP-76 b ve WASP-121 b. Ve tuhaf derken abartmıyoruz. Bilim insanları, WASP-76 b'ye demir yağdığını ve WASP-121 b'nin gece tarafına sıvı safir ve yakutların yağabileceğini düşünüyor.

Bu gaz devi ötegezegenler, yıldızlarına son derece yakın yörüngede dönüyorlar, Merkür'ün Güneş'e olduğundan çok daha yakın. Baryum dahil metalleri eritip buharlaştıracak kadar sıcak olan 1.000°C'nin üzerinde inanılmaz sıcaklıklara ulaşıyorlar. Demirden 2,5 kat daha ağır olduğu göz önüne alındığında, baryumun nasıl bu kadar yükseğe çıktığı net değil.

Porto Üniversitesi ve Portekiz Astrofizik ve Uzay Bilimleri Enstitüsü'nden baş yazar Tomás Azevedo Silva bir açıklamada, "Şaşırtıcı ve mantığa aykırı olan kısım şu: Bu gezegenlerin atmosferinin üst katmanlarında neden bu kadar ağır bir element var?" dedi.

Aynı kurumlarda araştırmacı olan ortak yazar Olivier Demangeon, “Gezegenlerin yüksek kütleçekimi göz önüne alındığında, baryum gibi ağır elementlerin atmosferin alt katmanlarına hızla düşmesini beklerdik.” diye ekledi.

Baryumun varlığı ve üst atmosfere nasıl taşındığı sorusu, bu gezegenlerin atmosferleri hakkında daha önce düşündüğümüzden daha az şey anlayabildiğimizi gösteriyor. Ultra sıcak Jüpiterler, yüksek sıcaklıkları nedeniyle şişmiştir ve bu, atmosferlerini incelemek için son derece avantajlıdır.

Demangeon, "Gaz halinde ve sıcak olduklarından, atmosferleri çok geniştir ve bu nedenle gözlemlenmesi ve incelenmesi daha küçük veya daha soğuk gezegenlerinkinden daha kolaydır." diye açıkladı.

WASP-121b, Dünya'dan 850 ışık yılı uzaklıkta, WASP-76b ise 650 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Ekip, gezegenleri gözlemlemek için Avrupa Güney Gözlemevi'nin Şili'deki Çok Büyük Teleskobu üzerindeki ESPRESSO cihazını kullandı. İlgili yıldızlarının ışığı, WASP-76 b ve WASP-121 b'nin genişletilmiş atmosferlerinden süzülür ve gök bilimcilerin, baryum keşfi de dahil, bileşimi çıkarmasına olanak tanır.

Azevedo Silva, "Bu bir bakıma 'kazara' bir keşifti." diye ekledi. "Özellikle baryum beklemiyor ya da aramıyorduk ve daha önce herhangi bir ötegezegende hiç görülmediği için bunun gerçekten gezegenden geldiğini kontrol etmek zorunda kaldık."

Çalışma, Astronomy & Astrophysics'de yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.