Onlarca Yıla Ait Veriler, Jüpiter'in Bulutları Arasındaki Garip Sıcaklık Salınımlarını Gösteriyor

40 yıllık verilerin yakından incelenmesi, Jüpiter'de garip bir şeyler olduğunu ortaya çıkardı.

Hem yer hem de uzay tabanlı teleskoplar tarafından toplanan bilgilere göre, Jüpiter'in üst troposferindeki sıcaklık, herhangi bir mevsimsel değişime bağlı görünmeyen düzenli dalgalanmalar sergiliyor. Bu şaşırtıcı ve merak uyandıran bulgu, bilim insanlarının nihayet gaz devinin garip havasını anlamalarına yardımcı olabilir.

Birleşik Krallık'taki Leicester Üniversitesi'nden gezegen bilimci Leigh Fletcher, "Yapbozun bir bölümünü çözdük, o da atmosferin bu doğal döngüleri göstermesidir" diyor.

"Bu kalıpları neyin yönlendirdiğini ve neden bu belirli zaman ölçeklerinde ortaya çıktıklarını anlamak için, bulutlu katmanların hem üstünü hem de altını keşfetmemiz gerekiyor."

Güneş Sistemi'ndeki en büyük gezegen olan Jüpiter'in yaşanabilir gezegenimizden çok farklı olması kimseyi şaşırtmamalı. Vahşi rüzgarlarla savruluyor, kalın bulut katmanlarıyla kaplanıyor ve Dünya'dan daha büyük boyutlara ulaşabilen fırtınalarla savruluyor. Aşırı havası o kadar yabancı ki, bilim insanları onu anlamakta zorlanıyorlar.

Gezegenin etrafında zıt yönlerde dönen kuşaklar olarak bilinen birbirini izleyen açık ve kara bulut bantlarıyla çevrelendiğini biliyoruz. Kızılötesi görüntülerden, daha koyu kuşakların en azından kısmen daha sıcak olduğunu, çünkü bulutların daha ince olduğunu ve gezegenin içinden daha fazla ısının kaçmasına izin verdiğini de biliyoruz.

Jüpiter ile ilgili diğer ilginç şey ise fazla bir eğime sahip olmamasıdır. Gezegenin etrafında döndüğü eksen, Güneş etrafındaki yörünge düzlemine göre yalnızca 3 derece listelenir. Burada Dünya'da ve Mars ve Satürn gibi diğer gezegenlerde, güçlü bir eksen eğikliği (Dünya için 23,4 derece), kutupları Güneş'e doğru veya Güneş'ten uzağa doğrultarak sıcaklıkta belirgin mevsimsel değişimlere neden olur.

Bilim insanları, Jüpiter'in sıcaklık değişimlerinde önemli döngüler yaşamasını asla beklemiyorlardı, ancak şimdiye kadar, gezegenin ısı profiline ilişkin uzun vadeli veri kümeleri, durumun böyle olup olmadığını kontrol etmek için mevcut değildi.

Voyager ve Cassini uzay sondalarındaki cihazlardan Çok Büyük Teleskop, Subaru Teleskobu ve NASA'nın Kızılötesi Teleskop Tesisi'nden gelen veriler, NASA'nın Jet Propulsion Laboratuvarı'ndan gezegen bilimci Glenn Orton liderliğindeki bir ekibe üzerinde çalışacakları onlarca yıllık termal veri sağladı.

Farklı enlem bantlarını içeren 4, 7 ila 9 ve 10 ila 14 yıllık periyodik sıcaklık dalgalanmaları bulmaları şaşırtıcıydı. Bunların mevsimsel sıcaklık değişimlerinden kopuk göründüğünü buldular.

Bununla birlikte, bazı iç tutarlılıklar vardır: sıcaklıklar kuzey yarımkürede belirli enlemlerde yükselirken, güney yarımkürede karşılık gelen enlemlerde, özellikle 16, 22 ve 30 derecede düşer. Sanki Jüpiter, ekvator tarafından bölünmüş, termal dengeyi koruyan kendi aynasıdır.

Orton, "Bu, hepsinden daha şaşırtıcı olanıydı" diyor.

Bu sıcaklık dalgalanmalarını neyin yönlendirdiği veya birbirine bağladığı belli değil, ancak Jüpiter'in atmosferinde, bulutlu troposferin üzerinde oturan berrak stratosferik katmanda bir ipucu bulunabilir. Jüpiter'in ekvatorunda, troposferdeki sıcaklık değişimleri, stratosferdeki zıt bir değişimle eşleşir. Bu, yüksek irtifalarda olan her şeyin aşağıda olanları etkilediğini veya bunun tersini gösterir.

Araştırma Nature Astronomy'de yayınlandı.