Mantar Üretmek Milyonları Besleyebilir ve Tonlarca Karbonu Toprağa Hapsedebilir

Dünya her geçen gün daha fazla yiyeceğe ihtiyaç duyuyor. Tarım arazisine, hayvanlara ve ekinlere yer açmak için sürekli ormanları yok etmeye devam ediyoruz.

Ancak beklenmedik bir gıda kaynağı, ormanlık arazilerin tarıma yönelik kaybını iyileştirmede önemli bir rol oynayabilir. Yeni bir çalışma, yenilebilir mantarların, ağaç popülasyonunu genişletirken, protein açısından zengin gıda maddeleri üretmek ve toprakta fazla karbonu hapsetmek için güçlü bir fırsatı temsil edebileceğini öne sürüyor.

Birleşik Krallık'taki Stirling Üniversitesi'nde bitki ekolojisti olan ve mantar uzmanı Paul Thomas ile birlikte yeni çalışmanın yazarlarından biri olan Alastair Jump, "İskoçya'da ve daha genel olarak Birleşik Krallık genelinde çok iddialı ağaç dikme hedeflerimiz var" diye açıklıyor.

Sadece mantardan oluşan bir diyet sürdürülebilir veya iştah açıcı olmasa da yenilebilir mantarlar lif açısından yüksektir, temel yağ asitlerini içerir ve insanların diyetlerinde sığır eti, domuz eti ve kümes hayvanları gibi diğer protein kaynaklarının yerini alabilir.

Araştırmacılar, küresel ölçekte ve son 10 yıllık ağaç dikme çalışmalarına dayanarak, mevcut ormanlık arazilerde büyüyen yenilebilir mantarların, her yıl milyonlarca insanı beslerken daha fazla ormanı yok etmeden gıda üretimini artırabileceğini tahmin ediyor.

Çiftin büyük fikri, kolayca tanınabilen mavi süt şapkası (Lactarius indigo) gibi yenilebilir mantarların, ya meyve bahçesi benzeri bir sistemde dikilen ağaçlar arasında yetiştirilebileceği ve koruma hedefleri doğrultusunda ormanları eski haline getirebileceğidir.

Lactarius indigo gibi mantarların meyve veren gövdeleri toplanıp laboratuvarda yetiştirilebilir ve sporlar daha sonra genç ağaç fidanlarını dikilmeden önce aşılamak için kullanılır.

Mantarlar doğal olarak ağaçlarla yakın bir ilişki kurarlar, kendilerini karbon karşılığında mineral ve besin alışverişinde bulundukları cılız bitki köklerinin etrafına sararlar. Ağaçlar geliştikçe, yer altı mantar ağı da büyür ve ilerledikçe yeni mantarları filizlendirir.

Thomas, yeterince geniş bir ölçekte yetiştirilirse, "ormanların getirdiği tüm faydalarla ve gübre, su kullanımı veya ek yem yetiştirme gibi yoğun çiftçiliğin çevresel yükleri olmadan daha fazla gıda üretimini sağlayabiliriz" diyor.

Tarımın birçok yönünün sera gazı saldığı iyi bilinen ve tırmanan bir sorundur; Bozulmadığı takdirde bitkilerin emmek ve köklerine çekmek için çok çalıştıkları karbonu tutabilen toprakların sürülmesinden ve işlenmesinden, ürünlere uygulandığında nitröz oksit de salan gübre üretimine kadar.

Öte yandan, mikorhizal mantarlar, karbonu topraklarda uzun süreler boyunca, bu topraklar devrilmediği sürece, hif adı verilen geniş bir iplikçik ağında depolayabilir.

Orman arazilerinden toplanan verileri ve orman kapsamına ilişkin uzaktan algılama verilerini birleştiren analizin üst tahminleri, kuzey bölgelerindeki boreal ormanlara mantar eklenmesinin her yıl 12.8 metrik ton depolanmış karbonu temsil eden bir fırsat olduğunu gösteriyor.

Yaklaşımın ılıman ormanlarda benimsenmesi halinde, potansiyel olarak yalnızca yarısı kadar karbon tutulabilir.

Uzmanlar ayrıca, yerel ormanları eski haline getirmek yerine tek bir türü tercih eden ağaçlandırma çabalarının, bozulmamış ormanların biyolojik çeşitliliğini tam olarak geri kazanmakta başarısız olan monokültürler yarattığı konusunda uyarıyorlar.

Tüm ağaç ormanlarını birbirine bağladığı söylenen mantar ağlarının 'ağaç çapındaki ağı' da son zamanlarda sorgulanmaya başlandı ve üç araştırmacı, genişliğine ilişkin tahminlerin abartılmış olabileceğini iddia etti.

Alternatif protein kaynaklarını büyütmek kesinlikle et tüketimimizi azaltmaya yardımcı olabilirken, gıda üretim sistemlerimizi değiştirmenin, gıda eşitsizliğiyle mücadele etmenin ve yerel kaynaklı gıdaları yemenin sera gazı emisyonlarını azaltmanın ve geleceğe yönelik gıda tedarikini sağlamanın diğer önemli yolları olduğu öne sürüldü.

Çalışma PNAS'ta yayınlandı.