Kritik olarak nesli tükenmekte olan akbaba civcivleri, bilinen ilk ‘bakire doğumlar’ türüdür

Bilim insanları Kaliforniya akbabalarında bilinen ilk "bakire doğumları" bildirdiler - yumurtaları döllemeye dahil olan hiçbir erkek olmadan yumurtadan çıkan iki civciv.

Kaliforniya akbaba türlerinin tamamını kapsayan bir genetik veri tabanına göre, araştırmacılar yakın zamanda bu iki kuşun genomlarının hiçbir akbaba erkeğinden DNA içermediğini beklenmedik bir şekilde keşfettiler. Araştırmacılar yeni bir çalışmada bildirdiğine göre, bu iki babasız akbabayı partenogenez adı verilen bir tür aseksüel üremenin nadir örnekleri haline getirdi. Partenogenez sırasında döllenme olmadan spontan embriyonik gelişim gerçekleşir. Sürüngenlerde ve balıklarda nadirdir ancak duyulmamış değildir ve bilim insanları hindi, tavuk gibi evcil kuşlarda partenogenezi belgelemiş olsalar da bu durum vahşi akbaba popülasyonunda canlı civcivler üreten "bakire doğum" un ilk örneğidir.

Kaliforniya akbabalarında (Gymnogyps californianu) bu erkeksiz üreme stratejisini keşfetmek önemlidir, çünkü sadece birkaç on yıl önce türler vahşi doğada yok olmaya tehlikeli bir şekilde yaklaşmıştır. 1980'lerde vahşi doğada iki düzineden az akbaba kalmıştı ancak özel koruma çabaları ve üreme programları akbabaları yok olmanın eşiğinden geri getirdi. ABD İçişleri Bakanlığı Kaliforniya Condor Kurtarma Programı tarafından o yılın aralık ayında yayınlanan bir rapora göre, 2020 itibariyle, 329'u vahşi ve serbest uçan 504 akbaba vardı. Türlerinin hala kritik olarak tehlikede olduğu düşünülmektedir. San Diego Hayvanat Bahçesi Yaban Hayatı İttifakı'nda koruma genetiğinde yardımcı yönetmen olan çalışmanın ortak yazarı Cynthia Steiner'a göre, akbabaların aseksüel olarak üreyebileceğini bulmak - potansiyel olarak türlerin yavru üretme şansını arttırmak için- oldukça büyük bir şey.

Son 30 yıldır araştırmacılar her Kaliforniya akbabasından (toplamda 1.000'den fazla kuş) DNA verilerini katalogladılar ve bu bilgileri bir veri tabanında derlediler. Aakbabalarla çalışan bilim insanları ilişkileri belirlemek için kuşların genetik analizini rutin olarak yürütüyorlar, bu da onların akbabaları yetiştirmelerini sağlıyor ve böylece popülasyon genetik çeşitliliği koruyor. Steiner, bu yaklaşımın akrabalı yetiştirmeyi ve "embriyolarda malformasyonlar ve geç embriyonik ölümle karakterize edilen" kondor distrofisi gibi kalıtsal bozuklukların gelişmesini önlemeye yardımcı olduğunu söyledi.

Ancak araştırmacılar yakın zamanda veri tabanındaki iki erkek akbabanın genotiplerini incelediklerinde - ikisi de vahşi doğada serbest bırakıldı ama şimdi ölü - son derece olağandışı bir şey fark ettiler: İki kuştaki genetik bilgi, yalnızca onları yumurtadan çıkaran dişilerle eşleşti. Steiner, "Hayvanlar eşeyli olarak çoğaldığında, dişiler ve erkekler genetik yapıya eşit olarak katkıda bulunurlar. Ancak bu iki akbabada, veri tabanımızda bulunan hiçbir erkekten gelen herhangi bir katkı bulamadık" dedi.  Bilim insanlarının düşündüğü bir olasılık kuşların genetik testlerinde bir hataydı, bu yüzden süreci tekrarladılar. Sonuçlar değişmedi. Steiner, "Bu iki bireyin genotiplerini açıklayabilmemizin tek yolu baba katkısı olmadan, dişiden %100 olan bir katkıya sahip olmaktı." Partenogenez yoluyla doğan akbaba civcivlerinin sadece erkek olacağını ekledi. Bunun nedeni, bu tür aseksüel üreme sırasında yalnızca iki eşleşen cinsiyet kromozomunun oluşturulabilmesidir. Ve akbabalarda, eşleşmeyen cinsiyet kromozomlarına sahip olan dişilerdir. "Kuşlarda ve insanlarda farklı cinsiyet belirleme kromozomları kullanılır: insanlarda XX (dişi)/XY (erkek) sistemi, kuşlarda ZW (dişi)/ZZ (erkek) sistemi ," dedi Steiner. Anne akbabası kendi yumurtalarını döllediğinde ortaya çıkan yavruların hepsinde ZZ kromozomları bulunur (WW uygun bir eşleşme değildir).

Steiner, bu iki kuşun annelerinin cinsel üreme yoluyla zamanla birden fazla civciv ürettiklerini, ancak onları aseksüel olarak üremelerine neden olan faktörleri belirlemek için daha fazla çalışma yapılması gerekeceğini söyledi. Nesli tükenmekte olan bu türlerde bakire doğumlar hakkında pek çok soru kalsa da, kesin olan bir şey var: Bu kapsamlı genetik profil veri tabanı olmasaydı araştırmacılar akbabalardaki partenogenezi asla keşfedemezlerdi.

Steiner, "Yabani türler hakkında, özellikle de genomiklerin hayatta kalmalarını şekillendirmede yer alma şekli hakkında öğrenilecek çok şey var." dedi.

 

Bulgular, Journal of Heredity'de 28 Ekim'de yayınlandı.

 

Kaynak:

https://www.livescience.com/condor-chicks-virgin-births-parthenogenesis