Klasik Fiziğin Açıklayamadığı Olgu: Kuantum Dolanıklığı

Değerli okurlar bu yazımızda Einstein'ın "korkunç olay" diye nitelendirdiği EPR Paradoksu ile böyle bir olayın olmasının mümkün olamayacağını kanıtlama çabasını (aralarında gizli bir değişken olduğunu) ve klâsik fiziğin çaresiz kaldığı daha doğrusu açıklamak için yetersiz kaldığı kuantum mekaniğine özgü bir olgu dan bahsedeceğiz. Öncelikle bu olguyu ilk defa duyduğumda herkes gibi anlam verememiştim. Makro evrende böyle bir durumu kavramak kolay değil ama bunu basitçe siz okurlara anlatmaya çalışacağım.

KUANTUM DOLANIKLIĞI NEDİR?

Kuantum dolanıklığı, kuantum mekaniğine özgü bir olgudur. İki veya daha fazla parçacığın fiziksel özelliklerinin ("kuantum durumlarının") aralarındaki mesafeden bağımsız olarak birbirine bağlı olduğu durumu ifade eder. Burada dolaşık parçacıklar, birbirlerinden ayrılsalar bile, aynı kuantum durumunu paylaşmaya devam ederler. Bu, bir parçacıkta yapılan bir ölçümün, diğer parçacıkta da aynı sonucu vereceği anlamına gelir.Peki kuantum durumu nedir ? sorusu kafanızda canlanmıştır, ama bu sorunun cevabı başka bir yazımızın konusu olsun burada kuantum durumuna girmeyeceğim.

KUANTUM DOLANIKLIĞI VS KLASİK FİZİK

Peki kuantum dolanıklığı'nı neden klasik fizikle açıklayamıyoruz ? Çünkü Klasik fizikte, iki parçacık arasındaki etkileşim, aralarındaki mesafeye bağlıdır. Ancak, kuantum dolanıklığında, parçacıklar arasındaki mesafe ne olursa olsun, aralarındaki bağlantı korunur. Bu inanılmaz bir durum, bu sebeple Kuantum dolaniklığı, kuantum mekaniğinin en temel ve gizemli olgularından biridir.

KUANTUM DOLANIKLIĞININ BAZI TEMEL ÖZELLİKLERİ

• Parçacıklar arasında herhangi bir fiziksel bağlantı gerektirmez.
• Parçacıklar arasındaki mesafeden bağımsızdır.
• İki veya daha fazla parçacığa uygulanabilir.

Peki kuantum dolanıklığını gözlemleyebildiğimiz durumlar nelerdir diye baktığımız zaman iki örnek verebiliriz;

1) FOTONLAR:

İki foton, aynı anda hem polarize hem de polarize olmayabilir. Bu, iki fotonun aynı kuantum durumunu paylaştığını gösterir.

2)ELEKTRONLAR:

İki elektron, aynı anda hem aynı spin hem de farklı spin durumuna sahip olabilir. Bu, iki elektronun birbirine dolaşık olduğunu gösterir.

Ve o büyük an kuantum dolanıklığı 2022 yılında Nobel fizik ödülünü getirdi ve Einstein yanıldı! ( aralarında gizli bir değişkenin olmadığı kanıtlandı)

Yazımın sonuna gelirken şunuda ekleme ihtiyacı hissediyorum, Kuantum dolanıklığı henüz tam olarak anlaşılamamış bir olgudur ancak çok büyük bir potansiyel uygulamaya da sahip olduğu bir gerçektir.