Güneş Benzeri Bir Yıldızdan Gelen Büyük Bir Fırtına Tespit Edildi

Dünya'dan 111 ışık yılı uzaklıkta bulunan genç yıldız EK Draconis, güneşimizle yaklaşık olarak aynı boyut ve sıcaklıktadır. Ancak, gelen son rapora göre şu anda çok daha çalkantılı bir yer.

Bilim insanları, EK Draconis'i, daha önce güneş benzeri bir yıldız için kaydedilenlerden çok daha büyük bir plazma patlamasını uzaya fırlatırken gözlemlediler. Güneşimizin geçmişinde de Dünya'da ve komşularında iz bırakmış olabilecek benzer şekilde güçlü fırtınalar olabilir.

Güneşimiz periyodik olarak güneş patlamaları olarak bilinen radyasyon patlamaları yayar. Parlamalara bazen aşırı ısınmış madde veya plazma patlamaları eşlik eder. Bu olaylara güneş fırtınaları veya koronal kütle püskürmeleri denir. Zaman zaman plazma bulutları Dünya'nın manyetik alanına ulaşır. Uydulara müdahale eder ve elektrik kesintilerine neden olur. 1989'un mart ayında Kanada’nın Quebec elektrik santrali şebekesi, jeomanyetik fırtına nedeniyle servis dışı oldu. 6 milyon kişi 9 saat elektriksiz kaldı. Kesintinin maliyeti ise 13 milyar Kanada dolarıydı.

Colorado Boulder Üniversitesi'nde astrofizikçi ve çalışmanın ortak yazarı Yuta Notsu, güneşimizin 4,6 milyar yıllık ömrü boyunca çok fazla sakinleştiğini söylüyor. Notsu ve meslektaşlarının önceki çalışmaları, özellikle etkileyici "süper parlamaların" genç, hızlı dönen yıldızlarda en yaygın olduğunu, ancak güneşimiz gibi daha yaşlı yıldızlarda birkaç bin yılda bir meydana gelebileceğini gösteriyor.

Araştırmaya dahil olmayan California Eyalet Üniversitesi Northridge'de astrofizikçi olan Damian Christian, “Güneş orta yaşlı, sıkıcı bir yıldızdır; parlamaları da gerçekten o kadar enerjik değildir. Daha aktif yıldızları inceleyebilir ve onlardan öğrendiklerimizi güneşe uygulayabiliriz" diyor.

EK Draconis, 50 ila 125 milyon yaşında ve parlak bir şekilde, güneşin milyarlarca yıl önce nasıl göründüğüne dair bir fikir verebilir.

Notsu ve ekibi, NASA'nın Transit Exoplanet Survey Satellite'in yanı sıra yer tabanlı teleskoplardan yapılan gözlemleri kullanarak Ocak-Nisan 2020 arasında EK Draconis'i gözlemledi. 5 Nisan'da yıldız büyük bir süper parlama ile aydınlandı. Kısa bir süre sonra, araştırmacılar, teleskop tarafından alınan ışığın dalga boylarında belirgin bir kayma tespit ettiler. Plazma balonunun saatte yaklaşık bir milyon mile varan hızlarda hareket ettiğini ve güneşimizden gelen en büyük fırlatmalardan 10 kat daha büyük bir kütleye sahip olduğu tahmin ediliyor.

Gelecekte, Notsu ve meslektaşları daha fazla yıldız patlaması aramayı ve yıldızının yüzeyinden uzaklaştıkça plazmaya ne olduğunu takip etmeyi planlıyor. “Yalnızca bir başlangıç ​​aşaması tespit ettik” diyor. "Nasıl geliştiğini bilmiyoruz."

Yine de kendisinin ve ekibinin gözlemlediği koronal kütle atımının, bu fırtınaların uzak yıldızlarda ve güneşimizde nasıl ortaya çıktığını anlamalarına yardımcı olabileceğini söylüyor. Notsu, antik güneşten fışkıran plazmanın, bugün Dünya'nınkinden çok daha ince olan Mars'ın atmosferine zarar vermiş olabileceğini düşünüyor.