Gıda Hijyeni Hakkındaki 5 Saniye Kuralı Şehir Efsanesi Mi?

Kontamine olmuş şüpheli yiyecek parçalarını yememeyi tercih ederiz. Büyürken, çoğumuz "5 Saniye Kuralı!" diye bağırmanın davranışsal özelliğini benimsedik. Yere düşmüş bir sosisi geri alırken 5 saniyeden az süre geçtiyse içimiz az da olsa rahat geri yiyebiliriz. Peki patojen birikiminde bir zaman sınırı olduğu konusunda herhangi bir araştırma var mı?

Çocuklar olarak bize mikropların her yerde olduğu öğretildi ve zamanla olağan şüphelilerden bazılarının isimlerini öğreniyoruz. Erken tahminler, SARS-CoV-2'nin yüzeylerdeki raf ömrünü yaklaşık üç gün olarak belirledi. Bu pencere sosis konusunu incelerken de aslında bize bir pencere açabilir.

Yüzey mikropları, spor salonları gibi birçok insanın çıplak ve terli cildiyle koltuklara ve minderlere oturduğu yerlerde büyük bir sorundur. Örneğin bu tarz ortamlar Staphylococcus bakterilerinin geliştiği yerler olarak bilinir. Bu özel mikrop grubu, cildinize yayılmayı sever ve oldukça bulaşıcı lezyonlara neden olur.

Peki, bir sosis mutfağınızın zemininde yuvarlandığında? Zaman, nesnelerin patojenleri alma yeteneğini etkiler mi? 5 saniyelik bir süreden önce alınan bir sosis, 5 dakika boyunca yerde bekleyen bir sosisten daha güvenli mi?

İngiltere'deki Addenbrooke Hastanesi'nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Dominic Sparkes, IFLScience'a "5 saniye içinde ne kadar bakterinin gıdaya aktarılabileceğine dair bazı araştırmalar var. Ancak, bu biraz da yüzeye bağlı” dedi.

Bir araştırma gösteriyor ki, döşeme yüzeylerde bakterilerin yüzde 99'u yiyecek parçasına aktarılıyor. Bu nedenle, 5 saniye muhtemelen potansiyel olarak patojenik bakterileri yiyeceğinize aktarmak için yeterli bir süre.

Peki arada sırada biraz bakteri sorun olur mu?

Çoğu bakterinin herhangi bir gastrointestinal hastalığa neden olma olasılığının düşük olduğu doğru olsa da yalnızca gastroenterite neden olmakla kalmayıp aynı zamanda yüzeylerde uzun süre hayatta kalabilen bazı örnekler vardır. Mesela salmonella bunlara örnek olarak verilebilir. Bu bakterilerin küçük miktarları bile sizi hasta edebilir.

Çevrede sıklıkla bulunan ve toksin üreten başka bakteriler de vardır, örneğin Bacillus cereus. Yutulduğunda, bu toksinler kusmaya neden olur ve yemeğinizin mutfak zemini boyunca yuvarlanması durumunda bu organizmaları toplaması çok daha olasıdır. Çalışma yüzeyleri genellikle iyice temizlenir, bu bakterileri öldürür. Bununla birlikte, çoğu ev tipi mutfak zemini nadiren bu kadar kapsamlı bir şekilde temizlenir ve bu nedenle, yiyeceklerinizin patojenik organizmaları yerden alma riski, mutfak tezgahınızdan çok daha yüksektir.

Konuşma dilimize işlemiş birçok şey gibi, 5 saniye kuralı'nın da kesin kökeni belirsizdir. Huffington Post'tan bir rapora göre, gıda güvenliği yaklaşımının, Moğol İmparatorluğu'na ve 1206'da Cengiz Han'a kadar uzanan bağları var.