Çinli Uzay Aracı Ay'da İlk Defa Yerinde Su Tespiti Yaptı

Çin'in Chang'E-5 uzay aracı tarafından üretilen spektral veriler, yalnızca Ay'da suyun varlığını doğrulamakla kalmıyor, önceki çalışmalardaki eksik olan kısımların nerede olduğunu da gösteriyor.

Apollo misyonları tarafından döndürülen ay taşları son derece kuruydu ve bulunan az miktarda suyun Dünya'ya döndükten sonra kirlilikten olduğu varsayıldı. Düşünceler kalıcı bir üs kurmaya yöneldiğinde, Ay'ın hala yüzeyin altında hapsolmuş su olup olmadığı sorusu daha önemli hale geldi. Susuz yaşanamaz ve büyük miktarlarda nakliye yapmak zorunda kalmamak, gelecekteki görevlerin maliyetini önemli ölçüde düşürür.

2009'da NASA, çarpma ejekta spektrumlarında Ay'da su olduğuna dair kanıt buldu. (Ejekta, bir bölgeden fırlatılan parçacıklardır.) 2020'de miktar tahminlerini artırırken doğrulanan bir şeydi. Bu çalışma yörüngeden düşük çözünürlükte yapıldı, ancak bu suyun gerçekte nerede bulunacağı konusunda belirsizlik bıraktı. Şimdi Science Advances'teki bir makale, Ay’da potansiyel olarak kullanılabilir su içeriğine sahip volkanik bir kaya olduğunu ortaya koyuyor.

Chang'E-5, Aralık 2020'de muhtemelen Ay'daki en genç bazalt "deniz" olan Oceanus Procellarum'a indi, Aralık 2020'de Dünya'ya 1,7 kilogram kaya ve tozla döndü ancak ondan önce, yansıyan kızılötesi ışığın spektrumunu analiz etmek için Ay Mineralojik Spektrometresini kullandı ve diğer moleküllere bağlı moleküler su (H2O) veya hidroksil (OH-) ile ilişkili yaklaşık 3 μm dalga boyundaki çizgileri aradı.

Ay yüzeyinin ısısından kaynaklanan emisyonları düzelttikten sonra, yazarlar su ile ilişkili bir konum olan 2.85 μm'de bir soğurma çizgisi buldukları sonucuna vardılar. Çizginin düşük yoğunluğu, yüzey malzemesindeki konsantrasyonun milyonda 120 parçadan fazla olmadığını gösterdi. Yani ekinleri sulamak bir yana, bir bardak içme suyu elde etmek için bile çok fazla kaya kırılması gerekir.

Bu, ihtiyaç duyulan şeyi Dünya'nın yer çekimi kuyusunun dışına sürüklemekten daha ucuz olabilir, ancak daha iyi seçenekler de var. Yüzey kayalarındaki suyun, güneş rüzgarındaki hidrojen iyonlarının ay toprağında kilitli oksijen ile reaksiyona girmesinin bir sonucu olduğu düşünülmektedir. CE5 olarak bilinen volkanik bir kaya, aynı dalga boyunda, 180 ppm sudan kaynaklandığı tahmin edilen daha güçlü bir soğurma çizgisi gösterdi. Bu, doğru yerler bulunabilirse, daha derinlerde daha da yüksek konsantrasyonların olabileceğini gösteriyor.

Oceanus Procellarum 43°K enlemindedir, bu nedenle Güneş'in tüm kuvvetine maruz kalır ve muhtemelen kuyruklu yıldızlara gelen önemli miktarda suyu kaynatır. Ay kutuplarının yakınında (özellikle Güney Kutbu) sürekli gölgede kalan soğuk tuzakların su açısından çok daha zengin olabileceğine dair kanıtlar vardır.

 

Kaynak:

https://www.iflscience.com/space/water-on-the-moon-detected-onsite-for-first-time-by-change5-lander/