Makaleler

Bilişim Dünyasının Isaac Newton'u: Dennis Ritchie

Melih Hilmi ULUDAĞ

23-06-2016 07:26
155623 kez okundu.

Bilişim Dünyasının Isaac Newton'u: Dennis Ritchie — Tıpkı yeni doğan bir bebeğin Dünya’ya ilk geldiğinde oksijeni ciğerlerine çektikten sonra ağlayarak bizlere “Merhaba” demesi gibi… Dennis Ritchie’ de C dilini ilk geliştirdiğinde insanlığa “Merhaba Dünya” dedirtmiştir.

Daha sonra bu kavram tüm yazılım geliştiricelere ilham kaynağı olmuştur. Program geliştiricileri, ilk yaptıkları uygulamalarda dünyayı aynı şekilde selamlamıştır. Hatta Arduino, Rasberry Pi vb MCU ile donanım-robotik projeler geliştiren yazılımcılar “Merhaba Dünya” demek için led yakıp söndürmüşlerdir. ☺

Bugün sizlerle insanlığın yaşam yönünü değiştiren, kullandığımız teknolojinin temelinde yaşattığımız bir bilim adamını yakından tanıyacağız.

Dennis MacAlistair Ritchie (takma adı dmr’ dir.) 9 Eylül 1941 ile 12 Ekim 2011 yıllarında yaşamış bir mucittir. C programlama dili ve Unix işletim sistemini yazan ve dünya’ da bu zamana kadar anılan en iyi yazılım/bilgisayar mühendisidir.

1974 yılındaki, sistemler ve diller konusunda dikkat çeken yazısıyla ACM ödülü; IEEE Emmanuel Piore Ödülü (1982), Bell Laboratories Fellow (1983), Association for Computing Machinery Turing Ödülü (1983) NEC'in C&C Foundation ödülü (1989), IEEE Hamming Madalyası (1990) gibi ödülleri almaya hak kazanmıştır.

Harvard’da eğitimini sürdüren Dennis Ritchie, Fizik ve Uygulamalı Matematik bölümünden dereceyle mezun olmuştur. Fizik veya Matematikten ziyade bilgisayarlara ilgi duyan Ritchie, daha sonraları en ünlü bilim adamlarının bilgisayar ve yazılım üzerine çalıştığı MIT bünyesindeki Bell laboratuvarlarında -Bilgisayar Bilimleri Araştırmaları merkezinde- çalışmaya başlamıştır. ^[1]

Dennis Ritchie, Bell laboratuvarında bir araya geldiği değerli arkadaşı Ken Thompson ile birlikte C programlama dilini ve Unix işletim sistemini yazmıştır. ^[2]

Dennis Ritchie’ den Önceki Zamanlarda Bilişim ve Teknoloji Ne Konumdaydı?

Önceki zamanlarda her bir bilgisayar firmasının kendine özgü işletim sistemi vardı. Bu firmalar Burroughs, Sperry Univac, Control Data Corporation, Honeywell, NCR ve IBM’den oluşmaktaydı. Digital Equipment yeni yeni gelişmekte, HP mühendislik aletleri üreten bir firma olarak bilinmekteydi.

Microsoft mu? Microsoft’un o zamanki işletim sistemi tek kullanıcılıydı. Aynı anda tek işlem yapabilme kapasitesindeydi.

Programlama dillerine bakacak olursak Fortran, RPG, COBOL, Basic, PL 1, Ada gibi değişik diller, çeşitli bilgisayarlar üzerinde koşuyordu adeta (her programlama diline özel bilgisayar). Yani bir standardizasyon yoktu. ^[5]

Dennis Ritchie’ nin Çalışmalarının Öne Çıkan Sonuçları

C programlama dilini geliştiren Dennis Ritchie teknoloji dünyasının yönünü tamamen değiştirmiş ve bilişim çağında çığır açmıştır. C programlama dili ile beraber UNIX işletim sistemini geliştiren Ritchie bilgisayar mimarisinin gelişmesinden programlama dillerine kadar birçok platforma fayda sağlamıştır.

Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir.

C programlama dili ile günümüz teknolojisinde kullandığımız elektronik cihazların kontrolleri sağlanmakta; kullandığımız cep telefonları, bilgisayarlar vb. sistemlerin işletim sistemleri yazılmaktadır.
C programlama dilinden esinlenerek C++, C#, Java, Objective C vb. birçok modern programlama dili türetilmiştir. Bu programlama dilleri ile Facebook, Twitter, IOS, Youtube, Google, Android, MacOS vb. sayısız yazılım ve donanım projeleri geliştirilmiştir.
Unix işletim sistemi server bilgisayarlarda yaygın kullanılmakta ve Linux’ un temelini oluşturmaktadır. ^[4](UNIX işletim sistemi de Windows’ ta olduğu gibi C programlama dili ile geliştirilmiştir.)
Unix çok kullanıcılı, aynı anda birden fazla işlem yapabilen kararlı bir işletim sistemidir. Daha doğrusu işletim sistemlerinin atasıdır.
C ve UNIX i geliştirmekle kalmamış, daha rahat anlaşılsın diye kitaplarını da yayınlanmıştır.

Bu arada tüm bu başarılara imza atarken yanında yer alan ve bu projelerin odak noktasında çalışan ekip arkadaşlarını da unutmamak gerekir: Ken Thompson, Brian Kernighan, Douglas McIlroy, Michael Lesk ve Joe Ossanna

C programlama dili hemen hemen her üniversitede bilgisayar/yazılım/elektronik mühendisliği gibi bölümlerde programlamaya giriş olarak gösterilmektedir.

Not: “Linus Torvalds tarafından temelleri atılan Linux, UNIX olmayıp bir UNIX türevidir. UNIX'ten ilham alan, bir grup bağımsız yazılımcı tarafından geliştirilen bir işletim sistemi çekirdeğidir.” ^[1]

Kısaca Dennis Ritchie teknolojinin bugünkü konuma gelmesinde emeği olan en önemli bilim adamıdır.

Geçtiğimiz günlerde sosyal medya da yayılan Dennis Ritchie vs Steve Jobs başlığı ile ilgili yapılan kıyaslamayı görmüş olabilirsiniz. Bu noktaya da değinmek istedim.

Steve Jobs, neredeyse herkes tarafından tanınmaktadır. Yaşamış olan en büyük tasarımcı ve girişimcilerden birisi sayılabilir durumdadır. iPhone, iPad, iPod, Macintosh gibi çok önemli ve başarılı ürünleri tasarlamış, projelerini yürütmüştür.

Çıkarım yapacak olursam; Steve Jobs olmasaydı…

iPhone olmazdı. Tablet devrimini başlatan iPad olmazdı. Dolayısıyla tabletler ya çok farklı düşünce ile gelişir ya da hiç gelişmezdi. IOS işletim sistemi olamayacağı için, karşısında bu kadar dik durabilecek bir Android işletim sistemi olamayabilirdi… iPod ve Macintosh’ ta aynı şekilde…

Ama Dennis Ritchie olmasaydı?

Steve Jobs kimse tarafından bilinmeyen bir adam olabilirdi… Çünkü iOS işletim sistemi geliştirilemezdi… Aynı şekilde Macintosh’ larda kullanılan MacOS işletim sistemi de keza öyle... (MacOS, Unix tabanlıdır.) Dolayısıyla iPhone, iPad, iPod ve Macintosh’ un varlığından söz edilemezdi. ^[5]

Bunlar dışında Microsoft şu anki konumunda olamazdı. Facebook, Twitter, Skype, Spotify, Playstation, Xbox, Photoshop, Google Chrome vb. daha sayısız uygulama geliştirilemezdi. Geliştirilse bile şu anki konumunda olamazdı.

Kısaca Dennis Ritchie, Teknoloji ve Bilişim Devrimini başlatan en önemli teknik mucit; Steve Jobs ise yaşamış olan en büyük tasarımcı ve girişimcilerden birisidir.

Aynı sene hayatını kaybeden Dennis Ritchie de unutmamak ve kullandığımız teknolojininde onun çalışmalarının sonucu olduğunu hatırlamamız gerekir.

C dili geliştiricileri tarafından "Let it be" şarkısını değiştirerek, Dennis Ritchie için yazılmış "Write in C" şarkısını dinleyebilirsiniz. ^[2]