Bilim İnsanları, En İyi Fikirlerinizin Neden Duşta Aklınıza Geldiğini Keşfetmiş Olabilir

Bu, evrensel olarak kabul edilen ancak çok az anlaşılan bir gerçektir: En iyi fikirler duşta aklımıza gelir!

Peki, bu sıcak ve buğulu ortam neden bu kadar ilginç düşünceler doğuruyor?

Bilim insanları yıllardır sözde "duş etkisi" ve bunun neden oluştuğunu tartışıyorlar. Şimdi, iki yeni deney, en sisli bulguların bazılarının ortaya çıkmasına yardımcı oldu.

En son deneyler, Virginia Üniversitesi'nde bilişsel bilim felsefesi üzerine çalışan Zac Irving tarafından geliştirildi.

Bulgular, bir sorunu çözülene kadar düşünmek yerine, ara vermenin ve duş almak gibi hafif ilgi çekici farklı bir göreve katılmanın daha iyi olduğunu gösteriyor. Bu ortam, bazı kısıtlamalarla da olsa, zihninizin amaç veya yön olmadan özgürce dolaşmasına izin veriyor olabilir.

Düşünceleriniz sürüklenirken, araştırmacılar akıllıca bir şey bulma ihtimalinizin daha yüksek olduğunu düşünüyor.

Öte yandan, tamamen sıkıcı bir görev, yaratıcı fikirler üretmek için düşüncelerinizi yeterince kısıtlamıyor gibi görünüyor. Dikkatinizin dağılması veya asıl sorun hakkında düşünmeye devam etmeniz daha olasıdır.

Tarihsel olarak, duş etkisi üzerindeki deneyler tutarsız sonuçlar vermiştir. Bazı araştırmalar, beynin dolaşmasına ve yaratıcılığın akmasına izin verdiğini buldu. Ancak diğer çalışmalar bulguları tekrarlayamadı.

Irving, bunun deneysel tasarımdaki kusurlardan kaynaklandığını düşünüyor. Geçmişte yapılan pek çok çalışma, zihnin başıboş dolaşmayı can sıkıntısıyla bir araya getirdi, gerçekte sıra dışı fikirlerin üretilmesi, özgür düşünme ile odaklanmış düşünme arasında ince bir denge gerektirebilir.

Irving, "Gerçekten akıl yürütmeyi ölçmüyorlardı" diyor. "Katılımcıların ne kadar dikkatlerinin dağıldığını ölçüyorlardı."

Örneğin 2015 yılında yapılan bir araştırma, bir kişinin bir görevle ilgili olmayan çok fazla düşüncesi olduğunda, yaratıcı ilhamın gelmesini zorlaştırabileceğini buldu. Başka bir deyişle, bir noktada, kısıtlanmamış düşünceler verimsiz hale gelir.

Dahası, geçmişteki birçok deney, bilgisayar ekranındaki sayılara tıklamak gibi, gerçek dünyaya pek de alakası olmayan farklı türde laboratuvar tabanlı dikkat dağıtma görevlerini kullanmıştır.

Irving ve meslektaşları, bu sınırlamaları telafi etmek için iki yeni deney tasarladı.

İlk deney, çoğu kadın olan 222 katılımcıya dayanıyordu. İlk denemede, bu katılımcılara bir 'tuğla' veya 'ataç' için mümkün olduğu kadar çok alternatif kullanım bulmaları için 90 saniye verildi.

Katılımcılar daha sonra rastgele iki görevden birine atandı. İlk gruba, When Harry Met Sally'den üç dakikalık ilgi çekici bir sahne izlemeleri talimatı verildi. Bu arada ikinci grup, çamaşırları katlayan erkeklerin üç dakikalık bir videosunu izledi.

Video aradan sonra, her iki gruba da orijinal görevlerine daha fazla fikir eklemeleri için beklenmedik bir şekilde fazladan 45 saniye verildi.

Yanıtlarının yaratıcılığı, araştırmacılar tarafından ürettikleri fikir sayısına ve fikirlerin özgünlüğüne göre yeniliğine göre puanlandı.

Sonuç olarak, yazarlar ilgi çekici video sırasında zihin gezintisinin daha yaratıcı tepkilerle pozitif olarak ilişkili olduğunu buldular.

Öte yandan, can sıkıntısının faydaları, akıllarda gezinme tarafından yönlendiriliyor gibi görünmüyordu. Çamaşır yıkama videosunu izledikten sonra, katılımcılar diğer gruba göre daha az olağandışı fikir öne sürdüler.

İkinci deney, 118 katılımcı arasında ilk deneyi tekrarladı, ancak bu sefer, grubun bir yarısına videodan sonra orijinal göreve geri dönecekleri özellikle söylendi, diğer yarısına ise bunun olabileceğine dair yalnızca 'belirsiz' bir işaret verildi.

Daha sonra katılımcılar videoları ne kadar ilgi çekici bulduklarını bildirdiler.

İkinci deneyden elde edilen sonuçlar, birinci deneyden elde edilen merkezi bulguları desteklemektedir. Yani, zihnin dolaşmasının - ya da özgürce hareket eden düşüncenin - yeni fikirlerin üretilmesini kolaylaştırdığını, "ancak düşünceye bazı kısıtlamalar getiren orta derecede ilgi çekici bir aktivite sırasında" olduğunu öne sürüyorlar.

İlginç bir şekilde, katılımcılar orijinal göreve geri dönmeleri gerektiğini bildiklerinde, sıkıcı video sırasında daha fazla fikir ürettiler, ancak yaratıcılık puanları daha düşüktü.

Bu, çamaşır yıkama sahnesi sırasında hala orijinal görevi düşündüklerini gösteriyor. Öte yandan film sahnesi, katılımcıların her iki görev arasında ilginç bağlantılar kurmalarına izin verecek kadar dikkat dağıtıcıydı.

Duş etkisinin 'nedenini' keşfetmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, ancak bu yeni sonuçlar, duş almak gibi hafif derecede ilgi çekici görevlerin gerçek dünyada yaratıcı düşünceler üretmemize yardımcı olabileceği konusunda bize daha iyi bir fikir veriyor.