Bu konuda çok fazla spekülasyon ve öneri var. YouTube üzerindeki videoları da görmüşsünüzdür muhakkak.
3 uzamsal somut boyuttan sonraki soyut boyutları da, uzamsallar ile aynı kurallar çerçevesinde tanımlamaya çalışıyorlar.
Sonuçta elimize geometrik olarak kavranması zor şekiller geçiyor.
Oysa boyut kavramı öyle bir tanımlanmalı ki, tüm soyut- somut soyut yaklaşımlarında sonuç üretebilsin. Ve elle tutulabilir bir kavram olsun.
Boyut kavramı, esasen bir objenin diğer bir objeye göre konumunu tanımlama da önemlidir.
Daha sonra 3 boyutlu objenin boyutları dediğimiz ebatlar, bunun bir türevi olmalı.
Bu çerçeve de boyut bence, sadece ama sadece bir enerji ünitesinin (kuanta) titreşim alanıdır.
Bu titreşimin birbirine dik vektör üzerinde olanları bize 3 uzamsal boyutu veriyor.
Zaman ise dalgasal ve tek yönlü yapısı ile objenin titreşmesinden ziyade, sabit bir objeyi yalayıp geçen dalgalar silsilesi olarak etkiliyor. Bu da bir titreşimdir. (periyodik ve düzenli bir hareket tekrarı)
5nci boyutun ise "hız" olduğunu düşünüyorum.
Çünkü zaman ile ters yönlü ve hareket yok iken kapalı (en düşük enerji seviyesinde). Hareket ile bu titreşim alanı genişlerken, "Zamanın titreşim alanı" daralıyor. (Zaman genişlemesi şeklinde)
Konuyu, düşünce deneyi ile ele almak istersek...
Elimizdeki bir objenin, diğer noktalara göre konumunu bulmak istersek 3 koordinat yeterli.
ama sürekli ve düzenli genişleyen bir ortamda (genişleme ile gerçekleşen hareket) koordinatı diğer objelere göre bulmak için "Zaman" boyutunu da katmak zorundayız.
Böylece gök cisimlerinin binlerce yıl sonraki veya önceki koordinatlarını da (eğer hareketsiz iseler) saptayabiliriz.
Ama objeler hareketli ise hızlarını (vektör içerir) da bilmemiz gerekir.
Yoksa, genişleyen evrendeki "hareketli bir objenin" tam konumunu "anlık" olarak hesaplayamayız.
Burada ana sorun, hız'ın nasıl bir enerji birimi için titreşim alanı (mikro düzeyde) olduğunu gösterebilmekte. Onu da aşağıdaki linkte açıklamaya çalıştım.
( Mikro düzeyde, sistem ünitelerine ivmelenme sırasında eklenen enerji ile bu birimlerin titreşim alanları artıyor. Bu artış miktarı, oransal olarak bize hızı veriyor. Aynı oran ayrıca Zaman'ın bu birimlerce aktarılma yolunu da uzatıyor. Detaya giremiyorum çünkü kelimelerle anlatırken kafa karıştırıyor. Daha basitleştiremedim. Ancak şekil ve hesap örneklerini incelerseniz, kavramanız mümkün. yenievrenebirbakis.blogspot.com/2018/05/11.html )
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")