Tıp 1a süpernovalara bakarak evrenin genişleme hızının arttığını nasıl anlıyorlar?
Bu süpernovaların standart kandil olarak kullanılabildiklerini okudum. Evrendeki mesafeleri ve genişleme hızını ölçmek kullanılmalarını anladım ama geçmişte evrenin daha yavaş genişlediği bunlara bakarak nasıl anlaşılır?
Tip 1a süpernovaların enerji miktarları eşittir. Yani mesafesi ne olursa olsun, patlama esnasında yaydıkları ışık şiddeti eş değer. Bu yüzden yakın bölgeden saptanmış bir süpernovanın değerleriyle, bu yeni süpernovanın mesafesini ve bir süre sonra tekrarlayan ölçümlerle ne kadar hızla uzaklaştığını bulmak mümkün. Şöyle düşünün. Elinizde 3 voltluk standart bir elfeneri var. Bu fenerin her metre uzaklaştığında (mesafenin karesiyle ters orantılı olarak) ölçüm aletinize düşecek azalan foton miktarını not aldığınızı. Şimdi belirsiz metre ötedeki bir fenerden gelen fotonların şiddetini düşünün. İlk kaynaktan çıkan ışık şiddetini biliyorsunuz. Bundan, oran olarak size ulaşan miktarla, mesafeyi tayin edebilirsiniz. Eğer belli aralıklarla ölçerseniz, elinizdeki zaman değerlerine göre hareketini, hızını ve yönünü de tespit etmiş olursunuz.
Geçen süre zarfında biraz araştırdım. Standart kandiller ile yani parlaklıktan yola çıkarak sadece mesafe ölçülebiliyor. Ek olarak kırmızıya kaymaya ihtiyaç var. Ne kadar kırmızıya kaydığı hızını, parlaklığı da uzaklığı veriyor. Tablolarda gözüküyor mesafe arttıkça hız doğrusal değil kavisli şekilde artıyor. https://images.app.goo.gl/tmVSV2HzHzXXqZjE8 İvmelenme çok büyük zaman dilimlerinde gerçekleştiği için tek bir süpernovaya bakarak anlamak mümkün olmuyor. Farklı mesafelerde farklı zamanlara ait süpernovaların değerlerini karşılaştırmak gerekiyor.
Aslında bunu açıklamaya kalkarsak birkaç sayfa yazı yazacağımız gerekeceğinden Richard P Feynman’ın “fizik yasları üzerine” adlı kitabını okumanı tavsiye ediyorum
Bir kaç sayfayı, bir kaç satıra indirgeyebilecek kadar konuyu anlamış zihinlere ihtiyacımız var zaten.
Demekki “ Richard Feynman” birkaç satırla anlatamamış ki yazdığı kitaplarda bunu sayfalara sığdırmış.
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")