İvme konusu bence üzerinde pek konuşulmasa da önemli olgulardan biri, Hızdaki ya da hareketteki anlık değişim olarak ele alsak da, kavram olarak pek anladığımız bir konu değil. Hız, zaman, kütle çekimi, ivme, momentum, eylemsizlik hep birbiri ile bağlantılı ve şekillendiren konular. Bu nedenle ivme olgusunu doğru tanımlamadan ve kavramadan verdiğimiz- vereceğimiz cevaplar eksik oluyor. İvme için hareketteki değişim kavramını da içerecek şekilde ele alınca, ivmelenmenin bir üst limiti (ışık hızı) olduğu görülüyor. Özellikle sabit ivme de, limite yaklaşırken, hızda öncekine oranla değişim farkının, yani ivmenin de aynı şekil de 0 (sıfır) limit olacak şeklide sıfıra yaklaştığı görülüyor. Yani belirsizleşiyor, silikleşiyor. (Sanırım Işık hızına (kütle için) bir Planck mesafe kalınca, sabitleniyor.) İvmenin ilginç yanı kütle çekimle olan ilişkisi. 1 g ivmelenen bir uzay gemisi ele alalım. ilk saniyede (yuvarlatılmış) olarak 10 metre yol alırken ikinci saniyede bu 20 metreye çıkıyor. Aldığı toplam yol ise 30 oluyor. 3ncü saniyede 30 metre (toplam yol 60) dördüncü de 40 (toplam yol 100) şeklinde gidiyor. Bu, geminin hızı ışık hızı sınırına yaklaşana kadar böyle sürüyor. Bu arada hız artarken, önceki ve sonraki hızların oranı da hızla 1’e yaklaşıyor, 1 yani C yani Işık Hızı üst limit. Bu arada, Zaman da genişlemiş oluyor. Ama gemideki yolcu kendisini, dünyadakiyle eşdeğer bir g kütle çekiminde hissetmekten başka bir şey algılamıyor. İlginç… Rotasyonel harekette de ivme vardır. Üstelik nesnenin hızı sabit olsa bile, çünkü hareket vektörü her an değişmektedir. (Hareket vektörü, çizilen eğriye teğet üzerinde kalıyor) Kimyasal işlemlerde özünde kütle ve elektrik yükü paylaşımıdır. İşlem ilerledikçe, ortam ısısı artıkça, kimyasal işlemde hızlanır. Atom ve molekül düzeyinde bilmiyorum ama işlem ilerledikçe, kimyasal işlemlerin hızlanmasından onun da bir ivmesi olabileceğini düşünüyorum. Gene bu çerçeve de bir kap suyun ısınma ve soğuma ivmesinin olması gerektiğini düşünüyorum. Elektromanyetik dalgaların hızı aynı ortamda iken değişmez. Oram değiştirince değişen dalga hızını, ivmelenme olarak ele alabilir miyiz? Bilemiyorum. Ama yansıyan dalgaların durumu, mesela iki ayna arasında hapsolmuş bir fotonu ivmelenmiş olarak tanımlayabiliriz sanırım. “Olaylara” gelince, çok geniş bir genelleme… Hangi olay kast ediliyor? ----------000----------- Yaklaşımım açısından ivme, hareket esnasında temel parçacığın (yoğunlaşmış enerji- bir birim sicim veya eşdeğeri) uzamsal boyutlardaki titreşim genliklerinin artmasıdır. Ortama hareket için daha fazla enerji verildikçe, bu enerji parçacığın titreşim alanlarında paylaştırılır. Bu titreşim değişimi yanında, parçacık’ın hızından kaynaklanan özel bir zamanı da olur. Yani zaman genleşmesi ile parçacık bir bakıma kendi yeni evrenini oluşturur. Tüm evrensel sabitler, bize göre farklıdır. Duran bir nesnenin harekete direnmesi bundandır. İçinde bulunduğu evrene uygun olan titreşim ve yüklenmiş olduğu enerji miktarı, yer almaya zorlandığı yeni evren sabitlerine uymuyordur. Bunun için enerji eklenmesi gerekiyordur. Eklenip de önceki evrene göre hareketlendiğinde ise bu sefer durması ya da yavaşlaması için bu enerjiye başka bir yere aktarması gerekiyordur. Aktarmadığı sürece (göreceli olarak) duramaz. (Bu kısmında “Sanırım”) Zaman’ın tek yönlü ve hareketin de tek uzamsal boyutla birleşiyor olmasından dolayı, yön değiştirmekte zor bir olay. Yön değiştirmek içinde ek enerji gerekiyor. Hız değişmediği zaman, aradaki eklenen enerji farkı, merkezle olan gerilime yükleniyor. İvme aslında, en az Zaman kadar gizemli.

Olaylar derken kastettiğim :maddenin yer değiştirmesi dışında olan her şey olabilir.Bu yüzden bir kap suyun soğuma veya ısınma örneğini verdim.Başka ne olabilir? Mesela; öğrenme hızının ivmelenebileceğinden bahsedebilir miyiz? Saçma demek yok ona göre:)

Olaylar derken kastettiğim :Maddenin yer değiştirmesi dışında olan her şey.Tabi kişilerin etkisinden bağımsız olmak şartıyla.

Olaylar derken kastettiğim :Maddenin yer değiştirmesi dışında olan her şey.Bu yüzden bir kap su örneğini vermiştim.Tabi kişilerin etkisinden bağımsız olmak şartıyla.

"Olaylar" kavramınız hala "genel kalıyor" bana... Daha net ve spesifik olsanız, "evet-hayır"la bile fikir beyan edebilirim ama... Belki başka katılımcılar daha tatmin edici cevaplar üretebilirler diye umuyorum.

Mesela çürümeye başlayan bir elmanın bakteri sayısı sabitken çürümemiş sağlam kısmının azalma hızı gibi.

Verdiğiniz örnekteki biyolojik çürüme oranlarını bilmiyorum. Ama biyolojinin bile matematiğe tabii olduğunu düşünüyorum. Çürüyen%sağlam oranı geometrik (kareli) artmalı bence. Cevap: Evet, ivmeli