90 Saniyede Bilim - Neden Ay'ın Tek Yüzünü Görürüz?

Ay’ın karanlık yüzü olarak bilinen ve Dünya’dan göremediğimiz fakat sanıldığı gibi karanlık olmayan bir yüzü vardır. Belirli zamanlarda Güneş tarafından aydınlatılır ancak bu durum Dünya’dan görünmez.

İlk olarak 1959’da Sovyet uzay aracı Luna 3 daha önce dünyalıların görmediği Ay’ın öteki yüzünü fotoğraflamayı başardı. Ayın her zaman aynı yüzünü görüyoruz çünkü Ay, Dünya etrafında her 1 dönüşü sırasında kendi etrafında da 1 defa döner. Yani kendi ekseni etrafında dönüş süresi ile dünya etrafında dönüş süresi neredeyse aynıdır. Bu duruma kütle çekim kilidi diyoruz. Eğer Ay, hiç dönmüyor olsaydı en azından her turda bir defa tüm yüzeyini görebilirdik. 2 katı hızla dönüyor olsaydı, her turda bütün yüzeyini birden fazla kez görebilirdik. Ama bizim ayımızın hareketi, tıpkı pek çok diğer ay gibi senkronize hareket ediyor. Fakat bu her zaman böyle değildi.

En iyi tahminlerimize göre ay, bir asteroit çarpması sonucu oluştu. Zamanla Dünyanın sahip olduğu kütle, Ay’ın kinetik enerjisini azaltarak dönme hızını yavaşlattı. Bu anlattıklarım bin yıl gibi kısa bir zamanda gerçekleşti. Aynı zamanda uzak tarafın bir kısmını da görebiliyoruz çünkü Ay’ın eliptik yörüngesi doğu ve batı ufuklarının ötesini görmemizi sağlıyor. Ay’ın eğik ekseni Ay mevsimlerine ve Ay’ın kuzey ve güney kutuplarının daha fazla yüzeyini görmemize olanak sağlıyor. Ama bu fazladan gördüklerimiz sadece %9’lık bir alana denk geliyor. Yani %41 lik alanı Dünya’dan gizli bırakıyor.

Kaynaklar
https://www.spaceanswers.com/deep-space/what- is-tidal- locking/
https://www.universetoday.com/123391/what-is- tidal-locking/